منظور از کالاها و خدمات نهایی نیز آن دسته از کالاها یا خدماتی است که به مصرف کننده نهایی فروخته می شود یا به هر طریق دیگر به دست او می رسد.
محاسبه کالاها و خدمات نهایی در ارزیابی تولید ناخالص ملی به منظور پرهیز از دوبار محاسبه شدن برخی کالاها یا خدمات در کل تولید ناخالص ملی است. به عنوان مثال ارزش فولادی که به شرکت خودروسازی فروخته می شود به طور جداگانه در مجموع تولید ناخالص ملی محاسبه نمی شود چرا که ارزش آن هنگام فروش خودرو در قیمت نهایی آن محاسبه می گردد.
برای محاسبه تولید ناخالص ملی و تولید ناخالص داخلی یک کشور سه شیوه مختلف وجود دارد. ولی پرکاربردترین روش محاسبه به فرم ذیل است.
تولید ناخالص ملی = مصرف خصوصی +سرمایه‌گذاری + مصارف دولتی + تراز تجاری(صادرات – واردات)
مصرف خصوصی ان دسته از مصارف افراد جامعه و خانوار هستند که برای خرید کالاهایی مصرفی صرف می شود مانند اتومبیل، پوشاک، خوارک. فقط خرید منزل مسکونی شامل این بند نیست و جزء بند سرمایه گذاری است.
انواع تولید ناخالص ملی(GDP)
۱.تولید ناخالص ملی اسمی (nominal GDP)
که بر اساس فرمول فوق محاسبه و بعد از اینکه محاسبات به واحد پولی هر کشور انجام شد برای اینکه تولید ناخالص کشورها را بتوان با هم مقایسه کرد هر کشور تولید ناخالص ملی خود را به دلار امریکا نیز محاسبه می کند و بعد از محاسبه تولید ملی بر حسب دلار امریکا، ان را بر کل جمعیت کشور تقسیم می کنند تا سرانه هر نفر از تولید ناخالص ملی مشخص گردد.
۲.تولید ناخالص ملی بر پایه برابری قدرت خرید (GDP PPP)
برای اینکه بتوان این نوع روش محاسبه تولید ناخالص ملی را توضیح داد ابتدا باید عبارت برابری قدرت خرید را توضیح دهیم.
برابری قدرت خریدی (Purchasing power parity)
یا به عبارتی PPP نوعی نرخ مبادله می باشد که برابر است با نسبت هزینه های سبد کالای یکسان در دو جامعه بر حسب ارزهای ملی.
یکی از معروفترین مواردی که اقتصاددانان در مورد آن، برابری قدرت خرید را محاسبه کردند، همبرگر مک دونالد است زیرا این همبرگر در بسیاری از کشورهای جهان با کیفیت یکسان مصرف می شود. فرض کنیم که مصرف کننده این کالا در کشور آمریکا دو دلار و در کشور بریتانیا ۱.۵ پوند بابت خرید همبرگر مک دونالد پول پرداخت کنند، نسبت ۱.۵ پوند به دو دلار برابر ۰.۷۵ خواهد بود. عدد ۰.۷۵ در مقایسه با نرخ برابری ارز آمریکایی(دلار) و ارز انگلیسی (پوند) که ۰.۶۲ است بزرگتر است و این به مفهوم آن است که مک دونالد در بریتانیا گرانتر از مک دونالد آمریکایی است .
اگر بخواهیم به طور ساده و تنها بر اساس شاخص همبرگر مک دونالد داوری کنیم باید بگوییم که:
قدرت خرید مردم کشور آمریکا بیشتر از کشور بریتانیا است.
توان رقابت پذیری اقتصاد کشور آمریکا بیشتر از اقتصاد کشور بریتانیا است.
استاندارد زندگی در کشور آمریکا بیشتر از کشور بریتانیا است.
نرخ تبدیل ارز کشور آمریکا به ارز کشور بریتانیا منطقی به نظر می رسد.
تولید ناخالص ملی بر پایه برابری قدرت خرید (GDP PPP):
تولید ناخالص ملی هر کشور، که بر اساس کالاهای استفاده شده در سبد برابری قدرت خرید محاسبه شود را می گویند.
برای اینکه بتوان کشورهای جهان، در تولید ناخالص ملی بر پایه برابری قدرت خرید را با هم مقایسه نمود تولید ناخالص ملی بر پایه برابری قدرت خرید را به دلار امریکا محاسبه می نمایند.
نکات کاربردی در مورد تولید ناخالص ملی
۱.رشد تولید ناخالص ملی هر کشور نسبت به سال قبل و بصورت درصدی بیان می شود و معمولا بصورت سه ماه و سالیانه توسط سازمان امار اعلام می شود.
۲.در سال ۱۹۹۴ تولید ناخالص ملی جهان ۲۸ تریلیون دلار و کل بدهی های جهان ۴۰ تریلیون دلار بود، درسال ۲۰۱۵ کل تولید ناخالص جهان ۷۸ تریلیون دلار و کل بدهی های جهان ۲۲۵ دلار می باشد. همانطور که مشاهده می شود در این ۲۰ سال متوسط رشد تولید ناخالص ملی سالیانه ۵ درصد و متوسط رشد بدهی جهان سالیانه ۱۰ درصد افزایش پیدا کره است. یعنی سرعت رشد بدهی های جهان از سرعت رشد تولید ناخالص جهان بیشتر بوده و اکثر این بدهی نیز از جنس دلار امریکا می باشند.