-
بازده سود سهام نقدی
تعریف بازده سود سهام نقدی چیست؟
بازده سود سهام نقدی یک نسبت مالی است که نشان میدهد شرکت چقدر به صورت سالانه و به نسبت قیمت سهامش، سود سهام پرداخت مینماید. بازده سود سهام نقدی به شکل درصد نشان داده شده و میتواند با تقسیم مقدار سود سهام پرداخت شده به ازای هر سهم بر قیمت یک سهم محاسبه شود. فرمول محاسبه بازده سود سهام ممکن است به شکل زیر نمایش داده شود:
سود سهام پرداختی هر سهم تقسیم بر قیمت هر سهم = بازده سود سهام نقدی
توضیحاتی در مورد بازده سود سهام نقدی
بازده سود سهام نقدی روشی برای اندازهگیری مقدار جریان نقدی است که شما برای هر یک ریال سرمایه گذاری شده در سهام به دست میآورید. بهبیاندیگر، این کار میزان ارزشی را که شما از سود سهام نقدی میگیرید، اندازهگیری مینماید.
برای توضیح بهتر مطلب، به مثالی در ادامه میآید توجه بفرمایید. فرض کنید سهام شرکت فرضی شناسا با قیمت ۲۰۰ تومان معامله میشود و سود نقدی سالانه ۱۰ تومانی به ازای هر سهم به سهامدارانش پرداخت میکند. همچنین در نظر بگیرید که سهام شرکت فرضی دیگری به نام سامانه با قیمت ۴۰۰ تومان معامله شده و آن هم سود سهام نقدی ۱۰ تومانی دارد. این بدین معنی است که بازده سود سهام شرکت شناسا ۵% است (۰٫۰۵=۲۰۰/۱۰)، درحالیکه بازده سود سهام سامانه فقط ۲٫۵% است (۰٫۰۲۵=۴۰۰/۱۰). با یکسان در نظر گرفتن سایر عوامل، سرمایه گذاری که به دنبال استفاده از پرتفوی خود برای تأمین درآمد است احتمالاً سهام شناسا را نسبت به سامانه ترجیح خواهد داد، چون بازده سود سهام نقدی دو برابری دارد.
سرمایه گذارانی که به یک جریان نقدی حداقلی از پرتفوی سرمایه گذاری خود نیاز دارند میتوانند این جریان نقدی را با سرمایه گذاری در سهامی که بازده سود سهام نقدی نسبتاً بالا و با ثباتی ارائه میکنند، به دست آورند. ولی سود سهام نقدی بالا ممکن است اغلب به قیمت از دست دادن پتانسیل رشد شرکت تمام شود. هر یک ریالی که شرکت به صورت سود سهام نقدی به سهامداران خود پرداخت میکند، پولی است که شرکت نمیتواند دوباره سرمایه گذاری کند و بهاینترتیب امکان ایجاد پتانسیل رشد برای شرکت و افزایش قیمت سهام و کسب سود سرمایه برای سهامداران از بین میرود. درحالیکه گرفتن سود نقدی برای بسیاری از سهامداران و سرمایه گذاران جذاب است ولی سهامداران میتوانند با افزایش ارزش سهامشان نیز سودهای بالا دریافت نمایند. بهبیاندیگر، وقتی شرکتها سود سهام نقدی بالایی پرداخت میکنند، ممکن است در بلندمدت برایشان هزینه بر باشد.
حالا به مثال دیگری توجه کنید. فرض کنید دو شرکت فرضی شناسا و سامانه هر دو ارزش ۱ میلیارد تومانی دارند. نیمی از این ارزش به صورت ۵ میلیون سهم ۱۰۰ تومانی نگه داری میشود. همچنین فرض کنید که در پایان سال اول این دو شرکت ۱۰% از ارزششان، یا ۱۰۰ میلیون تومان درآمد کسب میکنند. شرکت شناسا تصمیم میگیرد تا نیمی از این درآمد را (۵۰ میلیون تومان) به صورت سود سهام نقدی به سهامداران خود پرداخت کند که یعنی با نرخ ۱۰%، به ازای هر سهم ۱۰ تومان بپردازد. شناسا همچنین تصمیم میگیرد تا نیم دیگر آن را دوباره سرمایه گذاری کرده و مقداری سود سرمایه ای تولید کند، ارزش شرکت را به ۱٫۰۵ میلیارد تومان و سرمایه گذاران درآمدی را نیز راضی نگه دارد.
در عوض شرکت سامانه، تصمیم میگیرد تا سود سهامی توزیع نکند و همه درآمدهایش را مجدداً سرمایه گذاری کند. به همین دلیل ارزش سامانه را به ۱٫۱ میلیارد تومان افزایش میدهد و احتمالاً سرمایه گذاران رشدی را راضی خواهد کرد.
اگر این شرکتها به استفاده از این سیاست با نرخ یکسانی ادامه دهند و در پایان سال دوم رفتار سال قبل را تکرار کنند، سرمایه گذارانی که سهام شناسا را در اختیار دارند شاهد پرداختهای سود سهام بیشتری خواهند بود و میتوانند ۱۰٫۵۰ تومان به ازای هر سهم (۱۰٫۵۰=۵/۵۲٫۵، ۵۲٫۵=۲/۱۰۵، ۱۰۵= ۱۰% * ۱٫۰۵) با یک بازده سود سهام ۱۰٫۵ درصدی داشته باشند. در پایان سال دوم، شرکت شناسا ۱٫۱۵۵ میلیارد تومان ارزش خواهد داشت و سرمایه گذاران درآمدی اش خوشحال خواهند بود، ولی درست در همان زمان، شرکت سامانه ۱٫۲۱ میلیارد تومان ارزش خواهد داشت. اگر این سیاستها ادامهدار باشند، در پایان سال سوم، شرکت شناسا ۱٫۲۱۳ میلیارد تومان و شرکت سامانه ۱٫۳۳۱ میلیارد تومان ارزش خواهند داشت.
هر دوی این شرکتها ازنظر ارزش به شکل نمایی در حال رشد هستند، ولی سامانه با دو برابر سرعت شناسا در حال رشد بوده و در پایان سال هشتم به دو برابر ارزش واقعی خود خواهد رسید، درحالیکه شرکت شناسا برای رسیدن به دو برابر ارزش خود به ۱۴ سال نیاز دارد. با پایان سال دهم، سامانه ارزش ۱٫۷۰۶ میلیارد تومانی خواهد داشت و ارزش سامانه ۲٫۵۹۴ میلیارد تومان خواهد بود، ۵۲% بیشتر از شناسا. گرچه این مثال بسیار ساده شده است و بعید است که چنین اتفاقی رخ دهد، ولی معایب شرکتی را که سود سهام نقدی بالا پرداخت میکند به خوبی نشان میدهد.
پرداخت سود سهام نقدی بالا به سهامداران میتواند نشانه حوادث گوناگونی در شرکت باشد، مثلاً اینکه آن شرکت ممکن است در حال حاضر کمتر از حد ارزش گذاری شده باشد یا اینکه در حال اقدام برای جذب سرمایه گذاران است. در سویی دیگر، اگر شرکت سود سهام نقدی کمی پرداخت میکند یا اصلاً پرداخت سود ندارد، ممکن است نشاندهنده آن باشد که شرکت بیشازحد ارزش گذاری شده و یا اینکه در حال تلاش برای رشد سرمایه خود است.
گاهی ممکن است شرکتها فقط برای مدتزمان کوتاهی سود سهام بالا به سهامداران خود پرداخت نماید، نه مدتزمان طولانی. شرکتها اغلب در طول شرایط سخت اقتصادی یا وقتیکه شرکت در حال تجربه دوران سختی است، پرداخت های نقدی سود سهام خود را کاهش داده یا قطع میکنند، پس نمیتوان انتظار پرداخت سود نقدی سهام ثابت و به صورت دائم داشت.
افراد میتوانند با استفاده از اطلاعات مربوط به پرداخت سود سهام یک شرکت، یا با استفاده از پرداخت سود سهام اخیر یا استفاده از پرداخت فصلی اخیر و ضرب آن در عدد ۴، سودهای آتی شرکت را حدس بزند. به این کار اغلب «بازده سود سهام نقدی روبهجلو» میگویند، گرچه فرد باید از آن با احتیاط استفاده نماید چون تخمینهای مربوط به پرداخت های نقدی سود سهام ذاتاً نامطمئن است. همچنین ممکن است پرداخت های نقدی سود سهام را با قیمت سهام در طول ۱۲ ماه گذشته مقایسه نماید تا به درک بهتری از تاریخچه عملکرد برسد، عملی که به آن «بازده سود سهام نقدی رو به عقب» میگویند.
در ایران شرکتها مجاز نیستند همه سود سالیانه خود را نگهدارند. بلکه باید حداقل ۱۰ درصد سود خود را به صورت نقدی بین سهامداران تقسیم کنند.
-
بازده مورد انتظار
تعریف بازده مورد انتظار چیست؟
مقدار پولی که یک فرد انتظار دارد تا از سرمایه گذاری های خود دریافت کند بازده مورد انتظار گفته میشود. به طور مثال، اگر یک نفر در سهامی که ۵۰% شانس تولید سود ۱۰ درصدی و ۵۰% شانس تولید زیان ۵ درصدی دارد سرمایه گذاری کند، بازده مـورد انتظار او ۲٫۵% خواهد بود (۰٫۰۵- * ۰٫۵ + ۰٫۱ * ۰٫۵)؛ اما لازم به ذکر است که بازده مورد انتظار معمولاً بر اساس اطلاعات مربوط به گذشته بنا شده و تضمینی برای تحقق آن وجود ندارد.
توضیحاتی در مورد بازده مـورد انتظار
در اکثر بخشها، بازده مورد انتظار ابزاری است برای تعیین اینکه آیا یک سرمایه گذاری دارای میانگین درآمد خالص منفی است یا مثبت . در کنار بازده مـورد انتظار سرمایه گذاران باهوش باید احتمال تحقق بازده را برای محاسبه درست ریسک در نظر بگیرند. نمونههای فراوانی وجود دارد که در مسابقات بختآزمایی بازده مـورد انتظار مثبت، اما در مقابل احتمال تحقق بازده پیشبینیشده، بسیار پایین است.
-
بازده واقعی
تعریف بازده واقعی چیست؟
سود یا زیان واقعی یک سرمایه گذار بازده واقعی گفته میشود. این بازده میتواند به شکل زیر بیان شود:
بازده مورد انتظار بهعلاوه تأثیر عوامل خاص مربوط به شرکت و اخبار مربوط به اقتصاد، بـازده واقعی را ایجاد میکند.
توضیحاتی در مورد بـازده واقعی
بـازده واقعی که در برابر بازده مورد انتظار قرار دارد، چیزی است که سرمایه گذاران در واقعیت از سرمایه گذاری های خود دریافت میکنند. اختلاف بین بـازده واقعی و بازده مورد انتظار به دو عامل ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک بستگی دارد.
-
بانک جهانی
تعریف بانک جهانی چیست؟
بانک جهانی یک سازمان بینالمللی است که به تهیه منابع مالی، مشاوره و پژوهش برای کشورهای درحالتوسعه اختصاص یافته شده تا به پیشرفت اقتصادی آنها کمک کند.
توضیحاتی در مورد بانـک جهانی
بانک جهانی در پایان جنگ جهانی دوم و درنتیجه نیاز بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی به تأمین مالی برای بازسازی کشورهایشان ایجاد شد. این بانک از دل توافق برتون وودز در سال ۱۹۴۴ سر برآورد و در تهیه منابع مالی برای کشورهای تخریب شده در جنگ موفق عمل نمود. امروز، بانـک جهانی به عنوان یک سازمان بینالمللی عمل میکند که با کمک به کشورهای با درآمد متوسط و ضعیف، سعی در مبارزه با فقر دارد. با پرداخت وام و ارائه مشاوره و آموزش در هر دو بخش خصوصی و عمومی، بانـک جهانی قصد دارد تا با کمک به مردم جهت کمک به خودشان، فقر را ریشهکن نماید.
-
بتا
تعریف بتا چیست؟
بتا معیاری از بیثباتی، یا ریسک سیستماتیک اوراق بهادار یا سبد سهام در مقایسه با کل بازار است. بتـا در مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (CAPM) استفاده میشود، مدلی که بازده پیشبینیشده یک دارایی را بر اساس بتای آن و بازده پیشبینیشده بازار محاسبه میکند.
بتـا همچنین با عنوان «ضریب بتا» نیز شناخته میشود.
توضیحاتی در مورد بتا
بتـا با استفاده از تحلیل رگرسیون محاسبه میشود و شما میتوانید به بتـا به شکل گرایش بازده اوراق بهادار برای پاسخ به نوسانات بازار نگاه کنید. بتای ۱ نشان میدهد که قیمت اوراق بهادار با نوسانات بازار حرکت خواهد کرد و کموزیاد خواهد شد. بتای کمتر از ۱ یعنی قیمت اوراق بهادار نوسانات کمتری نسبت به بازار دارد. بتای بزرگتر از ۱ به معنی این است که قیمت اوراق بهادار بیثباتتر از بازار خواهد بود و بیشتر دچار نوسان میشود. بهطور مثال، اگر بتای سهامی ۱٫۲ باشد، بهصورت تئوری ۲۰% بیثباتتر از بازار است.
گفتنی است افزایش بتـا به معنی بیشتر شدن نوسانات بازده اوراق بهادار (سهام) و افزایش ریسک سرمایه گذاری است.
-
بدهی
تعریف بدهی چیست؟
مقدار پولی که یک نفر از فردی دیگر قرض میگیرد. بسیاری از شرکتها از بدهی برای تأمین مخارجی استفاده میکنند که در شرایط عادی هیچگاه قادر به تأمین هزینه آن مخارج بهتنهایی نیستند. قرارداد که بین فرد قرض گیرنده و طرفی قرض دهنده منعقد میگردد، این اجازه را صادر میکند که فرد قرض گیرنده در قبال پرداخت مبلغی اضافهتر تحت عنوان بهره، از آن پول استفاده کند و در زمانی مشخص بدهی خود را به فرد قرض دهنده پرداخت کند.
توضیحاتی در مورد تولید ناخالص داخلی
اوراق قرضه، اوراق مشارکت، وام ها و اوراق تجاری همه مثالهایی از بـدهی هستند. بهعنوان نمونه، شرکتی ممکن است به دنبال قرض کردن ۱ میلیارد تومان باشد تا بتواند یک مقدار مشخصی تجهیزات برای کارخانه تازه تأسیس خود خریداری نماید. در این مورد، بدهی یک میلیارد تومانی باید با بهره مربوطه در یک تاریخ مشخص در آینده به طلبکار برگردانده شود.
-
بدهی بلندمدت
تعریف بدهی بلندمدت چیست؟
بدهی بلندمدت شامل وام ها و تعهدات مالی است که بیش از یک سال به طول میانجامند. بدهی بلندمدت برای یک شرکت میتواند شامل هر تعهد مالی یا اجارهای باشد که بعد از یک دوره ۱۲ ماهه مهلتشان سر میرسد. بدهی بلندمدت میتواند برای دولتها هم قابلاعمال است، به عبارتی کشورها هم میتوانند بدهی بلندمدت داشته باشند.
از بدهی های بلندمدت میتوان با نام وام بلندمدت نیز یاد کرد.
توضیحاتی در مورد بدهی بلندمدت
تعهدات مالی و اجارهای که به آن بدهی های بلندمدت یا بدهی های ثابت میگویند، شامل اوراق قرضه یا اوراق مشارکت شرکتی یا اجارهنامههای بلندمدت است که در ترازنامه یک شرکت نوشته میشوند. اغلب بخشی از این بدهی های بلندمدت در طول یک سال پرداخت میشود که با عنوان بدهی های جاری طبقهبندی و در ترازنامه ثبت میشوند.
در یک ترازنامه، بدهی های شرکت یا به عنوان بدهی های مالی و یا بدهی های عملیاتی دستهبندی میگردند. بدهی های مالی به بدهی هایی اشاره دارد که به سرمایه گذاران یا سهامداران مربوط میشود. اینها شامل اوراق مشارکت (قرضه) و سهام هستند. بدهی های عملیاتی به اجارههای بلندمدت یا تسویه نشده اشاره دارد که برای تهیه امکانات و خدمات برای شرکت به وجود میآیند. اینها هر چیزی از فضای ساختمانی اجاره شده و تجهیزات تا برنامههای بازنشستگی کارکنان را شامل میشود.
اوراق قرضه یکی از رایجترین انواع بدهی های بلندمدت به شمار میآید. شرکت ها ممکن است به دلایل مختلفی برای افزایش بودجه اقدام به توزیع اوراق قرضه کنند. فروش اوراق قرضه یک درآمد فوری به همراه دارد، اما شرکت در نهایت مجبور است آن را پرداخت کند.
چرا بدهی های بلندمدت؟
شرکت ها برای به دست آوردن سرمایه فوری از بدهی بلندمدت استفاده میکنند. به طور مثال، شرکت های نوپا نیازمند بودجه قابلتوجهی برای پرداخت هزینه ها همچون هزینه های تحقیق و توسعه، بیمه، گواهی نامه و هزینه های مجوز، تجهیزات و تدارکات و تبلیغ و ارتقا هستند. همه کسبوکارها نیاز به تولید درآمد دارند و بدهی بلندمدت راه مؤثری برای داشتن درآمدی فوری برای تأمین مالی پروژهها است.
بدهی بلندمدت: سودمند یا زیان آور؟
ازآنجاییکه این نوع بدهی ها بزرگ هستند، پرداخت آن مدتها زمان میبرد. شرکت های با بدهی بلندمدت زیاد در پرداخت خود با سختی مواجه میشوند، چنانکه بیشتر سرمایه شان به پرداخت بهره اختصاص یافته و تخصیص پول به سایر بخشها مشکل میشود. شرکت میتواند با بررسی نسبت بدهی به حقوق صاحب سهام تعیین کند که آیا بدهی بلندمدت زیادی ایجاد کرده یا نه.
نسبت بدهی به حقوق صاحب سهام بالا به این معنی است که شرکت بیشتر سرمایه گذاری خود را با بدهی انجام میدهد. اگر این نسبت خیلی بالا باشد و شرکت نتواند به خاطر کاهش درآمد یا سایر مشکلات بدهی اش را پرداخت نماید، شرکت با ریسک ورشکستگی بالا روبرو میشود.
نسبت بدهی به حقوق صاحب سهام بالا برای شرکت نسبت به رقبایش که ممکن است پول بیشتری داشته باشند، یک نقطهضعف بهحساب میآید. بسیاری از صنایع، شرکت ها را تشویق به استفاده از بدهی بلندمدت زیاد میکنند تا ریسک ها و هزینه های مربوط به ایجاد درآمد با ثبات را کاهش دهند. بهطوریکه حتی از استانداردی که مقدار بدهی بلندمدتی یک شرکت را معین میکند، فراتر میروند.
امروزه بانک ها ترازنامه شرکت ها را دقیقتر بررسی میکنند و سطح بالایی از بدهی میتواند شرکت را از استفاده دوباره از بدهی منع کند. متعاقباً، بسیاری از شرکت ها در حال وفق دادن خود با این قانون هستند تا از جریمه شدن جلوگیری کنند، مثل برداشتن گامهایی جهت کاهش بدهی بلندمدتشان و تکیه بر منابع باثبات درآمد.
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام پایین نشان از آن دارد که شرکت در حال رشد یا پیشرفت است، چون بر بدهی و تلاش برای بازپرداخت اقساط وام تمرکز ندارد؛ اما شرکت باید همچنان نسبت خود را با نسبت سایر شرکت ها مقایسه کند، چون این کار به تعیین اهرم اقتصادی کمک میکند.
همهچیز بدهی بلندمدت هم بد نیست و با یک نگاه منطقی میتوان گفت بدهی بلندمدت برای هر شرکتی ضروری است. آن را بهعنوان حساب اعتباری برای یک کسبوکار در نظر بگیرید: در کوتاهمدت، این حساب اعتباری به شرکت اجازه میدهد تا وقتی هنوز نوپاست در پروژههایی که برای پیشرفت و موفقیت نیاز دارد، با هدف پرداخت بدهی در زمان رسیدن به سودآوری، سرمایه گذاری کند. بدون بدهی بلندمدت، بیشتر شرکت ها هیچگاه نمیتوانند از زمین بلند شوند؛ بنابراین استفاده از بدهی بلندمدت برای هر شرکتی لازم است، اما اینکه چه مقدار وام نیاز است نقش بزرگی در وضعیت فعلی و آینده شرکت دارد.
-
برنامه ریز مالی
تعریف برنامه ریز مالی چیست؟
برنامه ریز مالی ، فردی حرفهای و معتبر در حوزه سرمایه گذاری است که به اشخاص و شرکتها برای برآورده کردن اهداف مالی بلندمدتشان از طریق تحلیل وضعیت آنان و تنظیم برنامهای برای رسیدن به آن اهداف کمک میکند. تخصص برنامهریز مالی در برنامه ریزی مالیاتی، تخصیص دارایی ها، مدیریت ریسک، بازنشستگی و برنامه ریزی در حوزه املاک است.
توضیحاتی در مورد برنامهریز مالی
اگر تصمیم دارید با یک برنامه ریز مالی ملاقات کنید و از او برای تصمیمات مالی خود مشاوره بگیرید، حتماً قبل از نهایی شدن انتخابتان، با سه برنامه ریز مالی مصاحبه داشته باشید. مطمئن شوید که پاسخ سؤالهای زیر را دریافت کردهاید:
آیا شما اعتبارنامهای در ارتباط با صلاحیت خود در امر برنامه ریزی مالی دارید؟
آیا شرکت یا شخص شما به عنوان برنامه ریز مالی در جایی ثبت شده است؟
آیا شما تحصیلات یا مطالعات کافی در حوزههای مالی و سرمایه گذاری داشتهاید؟
مشاوره و کار با شما چه چیزی را در زندگی و کار من تغییر خواهد داد؟
حوزه تخصص شما چیست و چرا حرفه برنامه ریزی مالی را انتخاب کردهاید؟
آیا شما توانستهاید توصیههایی که به دیگران میکنید، در زندگی خود نیز به کار بگیرید؟
آیا شما به عنوان امین من خواهید بود؟
باید انتظار چه خدماتی را از شما داشته باشم؟
درصورتیکه اختلافی مابین ما ایجاد شود، چگونه مشاجرات را حلوفصل خواهیم کرد؟
-
برند
تعریف برند چیست؟
برند نماد، علامت، لوگو، نام، کلمه، جمله یا هر ترکیبی از اینهاست که یک شرکت برای متمایز ساختن محصولش از سایرین در بازار استفاده میکند. حمایت قانونی را که به نام یک برند تعلق میگیرد نماد تجاری مینامند.
توضیحاتی در مورد برنـد
برند به عنوان یکی از با ارزشترین دارایی های شرکت در نظر گرفته میشود. برنـد ظاهر شرکت، لوگوی قابلتشخیص، شعار یا علامتی که عموم مردم را یاد شرکت میاندازد به شمار میرود. در حقیقت، شرکت را اغلب با برندش میشناسند. برنـد شرکت یک ارزش پولی با خود در بازار سهام (اگر شرکت سهامی باشد) به همراه دارد که با افزایش و کاهشش بر ارزش سهام تأثیر میگذارد. به این دلایل، مهم است تا یکپارچگی نام برنـد موردحمایت قرار گیرد.
ایجاد یک برند
وقتی شرکتی تصمیم میگیرد تا از برندی به عنوان تصویر عمومی شرکت استفاده کند، باید اول شناسایی برنـد انجام گیرد، یعنی اینکه چگونه قرار است دیده شود. به طور مثال، لوگوی یک شرکت اغلب حاوی پیام، شعار یا محصولی است که شرکت ارائه مینماید. هدف این است که برند برای مصرفکننده خاطرهانگیز و جذاب باشد. شرکت معمولاً با شرکتهای طراحی یا تیم طراحی مشاوره میکند تا برای جنبههای بصری برنـد به یک ایدهای، مثل لوگو یا نماد برسد. یک برند موفق به طور دقیقی پیامها یا احساسی را که شرکت سعی دارد بیان کند نشان میدهد و به آگاهی از برنـد منجر میگردد. از طرف دیگر، یک برنـد ناکارآمد اغلب به سوءتفاهم منجر میشود.
زمانی که یک برند، موفق به ایجاد احساسی مثبت در مصرفکنندگان هدف خود شد، گفته میشود که شرکت ارزش ویژه برند ساخته است. بعضی از مثالهای مربوط به شرکتهای دارای ارزش ویژه برنـد که دارای محصولات مشهور و محبوبی هستند، مثل شرکت مایکروسافت، کوکاکولا، فراری، اپل و فیسبوک.
اگر برند سازی درست انجام گیرد، برند به افزایش در فروش نه فقط برای یک کالای خاص، بلکه برای سایر محصولات همان شرکت نیز کمک خواهد کرد. یک برنـد خوب باعث ایجاد اعتمادی در مصرف کننده میشود و بعد از داشتن یک تجربه خوب از یک محصول، احتمال بیشتری دارد که مصرف کننده محصول دیگری با همان برنـد را امتحان کند. به این پدیده اغلب وفاداری به برند میگویند.
برندها در گذر تاریخ
برندها برای جدا کردن محصولات برای مدتزمان زیادی مورداستفاده قرارگرفتهاند و شکلهای مختلفی نیز به خود دیدهاند. به طور مثال، قدیمیترین برنـد عمومی موجود و شناختهشده که هنوز هم امروزه استفاده میشود، خمیر گیاهی از هند است که به آن چیوانپراش میگویند. در قرون سیزدهم میلادی ایتالیاییها شروع به استفاده از علامتهای چاپ (واترمارک) در کاغذهای خود به عنوان شکلی از برنـد کردند. در مورد اینکه کدام شرکت اولین برنـد را در اختیار دارد اختلافنظرهایی هست: در این مورد دو شرکت Bass & Company (یک شرکت تولیدکننده نوشیدنی در انگلستان) و Tate & Lyle (یک شرکت شربت سازی) این ادعا را دارند.
اصطلاح برند به علامتهای یکتایی که روی پوست گاو، داغ میکردند تا صاحب حیوانات مشخص گردد نیز اشاره دارد.
-
به شدت ریسک پذیر
به شدت ریسک پذیرتعریف به شدت ریسک پذیر چیست؟
فرد یا سرمایه گذاری که مایل به قبول ریسک اضافهای برای سرمایه گذاری خود در قبال بازده پیشبینیشده نسبتاً کمیباشد، فردی به شدت ریسک پذیر است. این تعریف نقطه مقابل ذهنیت معمول سرمایه گذاری، یعنی ریسک گریز است. سرمایه گذاران ریسک گریز، ریسک بیشتر را فقط در صورتی قبول میکنند که پتانسیل بازده بالاترشان تضمین شده باشد.
توضیحاتی در مورد افراد به شدت ریسک پذیر
رابطه ریسک و بازده یک معاوضه همیشگی در سرمایه گذاری به حساب میآید. بازده کمتر معمولاً با ریسک کمتر سرمایه گذاری در ارتباط است و بازده احتمالی بالاتر به سرمایه گذاری های با ریسک بالا مربوط است. به این صورت بیشتر سرمایه گذاران انتظار دارند که قبول ریسک اضافی، مورد جبران واقع شود و پاداشی در خور ریسکی که پذیرفتهاند، دریافت کنند. بااینحال عاشقان ریسک یا همان افراد به شدت ریسک پذیر خلاف این اصل عمل میکنند. آنها سرمایه گذاری های با ریسک بالاتر را برای یک سود پیشبینیشده کمتر انجام میدهند.
-
بهره
تعریف بهره چیست؟
بهره پولی است که به عنوان امتیاز قرض دادن پول به شخص وام دهنده پرداخت میشود و معمولاً با یک نرخ سالیانه به صورت درصدی بیان میشود. بهره گاهی با نامهایی چون سود مشارکت نیز شناخته میشود و میتواند به سود حاصل از مشارکت فرد در پروژهها یا سرمایه گذاری ها اشاره کند.
توضیحاتی در مورد بهره
دو نوع اصلی بهره وجود دارد که میتواند برای محاسبه بهـره وام مورداستفاده قرار گیرد: بهره ساده و بهره مرکب.
بهـره ساده نرخ تعیین شدهای بر اساس اصل پول قرض داده شده است که قرض گیرنده باید برای جبران استفاده از پول، آن را بپردازد. بهـره مرکب سودی است هم بر اساس اصل پول و هم بر اساس سود پرداخت شده برای وام محاسبه و پرداخت میشود. در ایران فقط بهـره ساده مرسوم است و مورداستفاده قرار میگیرد اما در اکثر کشورها بـهره مرکب بیشتر استفاده میشود.
بعضی از عواملی که در محاسبه نوع سود و نرخ بهـره وام دخیل هستند عبارتاند از: هزینه فرصت (هزینه عدم توانایی قرض دهنده در استفاده از پولی که قرض میدهند)، مقدار تورم مورد انتظار، ریسک نکول یا ناتوانی وام گیرنده در باز پرداخت وام، مدت زمانی که پول قرض داده میشود، احتمال مداخله دولت در نرخ سود و نقدینگی وام.
قانون عدد ۷۲
ممکن است شما با این پیشنهاد روبروی شوید که n ریال در جایی سرمایه گذاری کنید و بعد از x سال سرمایه شما دو برابر میشود. در این صورت احتمالاً کنجکاو میشوید که نرخ بهره این سرمایه گذاری چقدر است؟ یک راه سریع برای اینکه به صورت تقریبی نرخ بهـره را تخمین بزنید، استفاده از قانون ۷۲ است. مثلاً، اگر عدد ۷۲ را بر تعداد سالها تقسیم کنید، نرخ سود تقریبی به دست میآید. برای مثال فرض کنید بانکی در تبلیغات خود اینطور مدعی میشود که اصل سپرده شما را بعد از ۵ سال دو برابر میکند. در این صورت با تقسیم عدد ۷۲ بر عدد ۵ نرخ بهره ای که بانک پرداخت میکند مشخص میشود و این نرخ برابر با ۱۴٫۴ درصد است.
توجه داشت باشید که قانون ۷۲ فقط در شرایطی به درستی عمل میکند که شرایط بهـره مرکب اعمال شود؛ یعنی هم اصل پول و سپرده شما سود دریافت کند و هم سودهای دریافتی مجدداً سرمایه گذاری شده و سود دریافت کنند.
تاریخچه
گرفتن بهره بابت قرض پول امروزه عادی شده است اما پیشازاین چندان رایج و موردقبول نبود. چراکه نرمهای اجتماعی از تمدنهای خاورمیانهای تا قرون وسطی به بهره وام به چشم نوعی گناه مینگریستند.
این تردید اخلاقی دریافت بهـره از وام، در طول دوره رنسانس از میان برداشته شد. مردم شروع به قرض دادن پول برای رشد کسبوکارها در جهت اقدامی برای بهبود موقعیت خود کردند. بازارهای در حال رشد و پویایی نسبی اقتصاد وام ها را رایجتر کرد و سود حاصل از آنها را قابلپذیرشتر. در طول همین زمان بود که پول به عنوان یک کالا در نظر گرفته شد و دریافت بهره در برابر هزینه فرصت قرض دادن آن با ارزش جلوه کرد.
فیلسوفان سیاسی در سالهای ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ نظریه اقتصادی پشت پرده دریافت سود برای پول قرض داده شده را روشن کردند. نویسندگانی چون آدام اسمیت، فردریک باستیا و کارل منگر.
ایران، سودان و پاکستان بهره را از سیستم مالی و بانکداری خود خارج کردهاند و باعث شدند تا وام دهنده ها بهجای دریافت بهره از پولی که قرض داده بودند، در سود و ضرر آن شریک شوند. این روند در بانکداری اسلامی که از دریافت سود بر وام ها اجتناب میکند، در اواخر قرن ۲۰ رایجتر شد.
-
بهره مرکب
تعریف بهره مرکب چیست؟
بهره مرکب، بهره ای است که بر اصل سرمایه اولیه و همچنین بر بهره انباشته شده از دوره های قبلی سپرده یا وام محاسبه میشود. بهره مرکب میتواند بهعنوان “بهره بر سود” یا “سودِ سود” در نظر گرفته شود و باعث میشود تا سپرده یا وام با نرخ بیشتری از نرخ عادی رشد داشته باشد. چرا که در نرخ های عادی بهره یا سود فقط بر مقدار اصل سرمایه محاسبه میشود.
نرخی که به بهره مرکب تعلق میگیرد به دوره تناوب ترکیب بستگی دارد. هرچه تعداد دوره های ترکیب بیشتر باشد، بهره مرکب هم بزرگتر میشود. به همین خاطر، مقدار بهره مرکب که به یک وام یک میلیون تومانی به صورت سالانه و با نرخ ۱۰% تعلق میگیرد کمتر از مقدار بهره مرکبی است که به همان وام یک میلیون تومانی اما این بار با نرخ ۵% و به صورت شش ماهه تعلق میگیرد، اگرچه بازه زمانی هر دو در مجموع یک سال است. بهرهمرکب به علت ماهیت ربوی آن، در اقتصاد و بانکداری اسلامی رد شده است و در کشور ما مورد استفاده قرار نمیگیرد.
توضیحاتی در مورد بهره مرکب
سرمایه گذاری اصل پول و هرگونه بهره تجمعی ناشی از آن برای بیش از یک دوره، مرکب کردن گفته میشود. مرکب کردن بهره یعنی دریافت بهره از محل بهره. نتیجه این کار بهره مرکب نامیده میشود. در بهره ساده، بهره دریافتی سرمایه گذاری نمیشود و بنابراین بهرهای که در هر دوره دریافت میشود، صرفاً از محل سرمایه گذاری اولیه است.
اثر مرکب کردن در کوتاهمدت چندان زیاد نیست ولی با افزایش مدت سرمایه گذاری، سرمایه گذاری شما افزایش هنگفتی خواهد داشت. فرض کنید یکی از اجداد شما، مبلغ ناچیز ۱۰ ریالی را ۲۰۰ سال پیش و با نرخ بهره مرکب ۱۲ درصد سرمایه گذاری کرده بود. در این صورت حالا شما وارث چیزی در حدود ۶۹۷۵۹۶۸۸۷۲۰ ریال بودید. رقم قابلتوجهی است.
توجه داشته باشید که بهره ساده در هر سال برابر با ۱٫۲ ریال است و مجموع بهره های ساده طی ۲۰۰ سال مجموعاً ۲۴۰ ریال میشود. با مقایسه بهره ساده ۲۴۰ ریالی و بهرهمرکب ۶۹۷۵۹۶۸۸۷۲۰ متوجه تفاوت بهره ساده و مرکب میشوید.
برای محاسبه بهره مرکب از فرمول زیر استفاده میشود:
بهره مرکب = [P (1 + i)n] – P
= P [(1 + i)n – ۱]
در اینجا:
P= اصل سرمایه
i= نرخ بهره اسمی سالیانه به شکل درصد
n= تعداد دوره های ترکیب.
به طور مثال: مقدار بهره مرکب یک مبلغ ۱۰۰۰۰ تومانی به صورت سالانه ۱۰% (i= 10%) برای ۱۰ سال (n= 10) به صورت زیر خواهد بود:
[P (1 + i)n] – P = [10000(1+0.10)^10]-10000=25937.42-10000= 15937.42
-
بهره ناخالص
تعریف بهره ناخالص چیست؟
نرخ سود سالانهای که به هر سرمایه گذاری، اوراق بهادار یا حساب سپرده قبل از مالیات یا کسر هر پول دیگری، پرداخت میشود بهره ناخالص گفته میشود. بهره ناخالـص سودی است که دارندگان اوراق قرضه از سرمایه گذاری خود دریافت میکنند که در معرض مالیات قرار خواهد داشت. این تعریف در برابر بهره خالص قرار دارد.
توضیحاتی در مورد بهره خالص
درصدی از سود باید برای سرمایه گذاری، اوراق بهادار یا سپرده به شکل کسریهایی چون مالیات، عوارض یا هزینه ها پرداخت شود. مثلاً، اگر شما ۳ میلیون تومان در حساب پس انداز خود با نرخ سود سالیانه ۲۰ درصد داشته باشید که به صورت سالانه محاسبه شده است، بهره ناخالص شما ۶۰۰۰۰۰ تومان خواهد بود. اگر شما ۱۵ درصد مالیات داشته باشید، بازده خالص ۵۱۰۰۰۰ تومان و مالیات ۹۰۰۰۰ تومان است.
-
بودجه بندی سرمایه ای
تعریف بودجه بندی سرمایه ای چیست؟
روندی که در آن یک کسب و کار تعیین میکند که آیا پروژه هایی نظیر ساخت یک ساختمان یا سرمایه گذاری بلندمدت برای ساخت یک نیروگاه ارزش پیگیری دارد یا خیر، بودجه بندی سرمایه ای گفته میشود. اغلب، جریانات نقدی ورودی و خروجی پروژهای که در آینده محقق خواهد شد، برآورد میشود تا مشخص گردد که آیا سود ناشی از سرمایه گذاری، به معیارهای هدف نزدیک است یا خیر. این موضوع همچنین با عنوان «ارزیابی سرمایه گذاری» نیز شناخته میشود.
توضیحاتی در مورد بودجه بندی سرمایه ای
برنامه ریزی و مدیریت سرمایه گذاری های بلندمدت شرکت بودجه بندی سرمایه ای نام دارد. در بودجه بندی سرمایه ای مدیران مالی سعی میکنند فرصتهای سرمایه گذاری که منافع آن بیشتر از هزینههایش است شناسایی و معرفی کنند. درواقع در این فرآیند فرصتهایی شناسایی میشوند که ارزش فعلی جریانات نقدی ورودی حاصل از آن بیشتر از ارزش فعلی جریانات نقدی خروجی از آن باشد. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که تنها میزان جریانات نقدی مورد انتظار اهمیت ندارد، بلکه باید به زمان مورد انتظار برای دریافت این جریانات نقدی و درصد اطمینان از دریافت آن (ریسک سرمایه گذاری) نیز توجه کرد؛ بنابراین فرآیند ارزیابی جریانات نقدی، زمان حصول این جریانات و ریسک موجود در آنها اساس بودجه بندی سرمایه ای را تشکیل میدهد.
بهصورت ایده آل، کسب و کارها باید تمام پروژه ها و فرصتهایی را که منجر به افزایش ارزش سهامداران میشود، بهطورجدی دنبال کنند؛ اما به علت محدود بودن سرمایه موجود برای پروژه های جدید، مدیریت باید از روشهای بودجه بندی سرمایه ای استفاده کند تا تعیین کند که کدام پروژه ها بیشترین بازگشت سرمایه را در یک بازه زمانی مشخص برای سهامداران خواهد داشت.
-
بودجه سالانه
تعریف بودجه سالانه چیست؟
بودجه سالانه بودجهای است که برای یک دوره ۱۲ ماهه تدارک دیده شده است. یک بودجه سالانه هم درآمد و هم مصارفی را مشخص میکند که انتظار میرود در طول سال دریافت شده و پرداخت گردند. بودجه سالیانه به وسیله افراد، شرکتها، دولتها و سازمانهای گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد.
توضیحاتی در مورد بودجه سالیانه
بودجه سالیانه میتواند هم در یک سال مالی و هم در سال تقویمی اعمال شود. این بودجهها به تهیهکنندگان آن کمک میکنند تا برای سال جاری (پیش رو) برنامهریزی نموده و تعدیلهای ضروری را در جریانات نقدی برای پوشش هزینه ها انجام دهند. بودجههای سالانه هم به افراد و هم به سازمانها کمک میکند تا به شکل دقیقی جریانهای نقدی آینده خود را تخمین زده و به شکل کارآمدی پول خود را مدیریت کنند.
-
بودجه نقدی
تعریف بودجه نقدی چیست؟
بودجه نقدی تخمینی از جریانهای ورودی و خروجی وجه نقد برای یک کسب کار یا یک شخص برای یک دوره زمانی مشخص است. بودجـه نقدی اغلب برای تعیین اینکه آیا یک شرکت، پول کافی برای اجرای عملیات جاری و روزانه خود در اختیار دارد و اینکه آیا وجه نقد بیشازحد در بخشهای بدون بازده رها شده یا خیر، مورد استفاده قرار میگیرد.
توضیحاتی در مورد بودجه نقدی
بودجه نقدی بسیار اهمیت دارد، مخصوصاً برای کسبوکارهای کوچک، زیرا به شرکت اجازه میدهد تا تعیین کند چه مقدار اعتبار به مشتریان ارائه کند و خود نیز با مشکلات نقدینگی مواجه نشود.
برای اشخاص، ایجاد یک بودجـه نقدی روش خوبی برای تعیین آن است که وجه نقد آنها معمولاً در کجاها خرج میشود. این آگاهی میتواند ازاینجهت سودمند باشد که دانستن میزان مخارج و مصارف و کاهش هزینه های غیرضروری میتواند فرصتهایی برای پس انداز جانبی فراهم آورد.
به طور مثال، بدون داشتن یک بودجه نقدی، پرداخت ۵۰۰۰ تومان بهصورت روزانه برای یک لیوان چای به نظر خیلی چیز خاصی نخواهد بود؛ اما با ایجاد یک بـودجه نقــدی که مصارف معمول سالانه را به حساب میآورد. این مقدار مصرف روزانه به ظاهر کوچک به مبلغ سالیانه ۱۸۲۵۰۰۰ تومان میرسد که میتوان آن را برای چیزهای دیگری خرج کرد. اگر شما بهصورت معمول به کافی شاپ های ویژه و گران قیمت میروید، مصرف سالانه شما به شکل قابل توجهی بیشتر خواهد بود.
کاربرد بودجه نقدی چیست؟
یک شرکت برای تعیین اینکه آیا پول نقد کافی برای ادامه فعالیت در بازه زمانی مشخص شده دارد، از بـودجه نقـدی استفاده خواهد کرد. همین طور بودجـه نــقدی بینشی از میزان وجه نـقد مورد نیاز شرکت یا مازاد وجـه نــقد آن فراهم می کند، که باعث میشود شرکت استفاده ی بهینه ای از پول نـقد کند.
افق های زمانی بـودجه نـــقدی چگونه است؟
بـودجه های نــقدی را می توان به عنوان بــودجه های نقدی کوتاه مدت ، معمولاً یک بازه زمانی هفتگی یا ماهانه، یا بــودجه های نــقدی بلند مدت که به صورت سالیانه در نظر گرفته می شوند، مشاهده کرد.
-
بی تفاوت نسبت به ریسک
تعریف بی تفاوت نسبت به ریسک چیست؟
افراد بی تفاوت نسبت به ریسک همانطور که از عنوانشان مشخص است نسبت به ریسک خنثی هستند و در وسط زنجیره افراد به شدت ریسک پذیر ازیکطرف و افراد ریسک گریز در طرف دیگر قرار دارند. معیارهای افراد بیتفاوت نسبت به ریسک در قیمت گذاری اوراق مشتقه کاربرد گستردهای دارند.
توضیحاتی در مورد فرد بی تفاوت نسبت به ریسک
یک سرمایه گذار بی تفاوت نسبت به ریسک بیشتر راجع به بازده پیشبینیشده سرمایه گذاری خودش نگران است، نه ریسکی که ممکن است قبول کند. یک آزمایش کلاسیک برای تشخیص بین ذائقه افراد در میزان تحمل ریسک زمانی است که فرضاً سرمایه گذار بین انتخاب ۱۰۰ هزار تومان با ۱۰۰% قاطعیت یا ۲۰۰ هزار تومان با شانس ۵۰% مردد مانده است.
سرمایه گذار بی تفاوت نسبت به ریسک در این مورد هیچ ترجیحی ندارد، چون ارزش پیشبینیشده ۱۰۰ هزار تومان به لحاظ آماری در هر دو مورد یکسان است. در مقابل، سرمایه گذار ریسک گریز عموماً «آن چیز قطعی» را انتخاب میکند که در اینجا همان ۱۰۰% و ۱۰۰ هزار تومان است. درحالیکه انتخاب سرمایه گذار ریسک پذیر ۲۰۰ هزار تومان با ۵۰% شانس خواهد بود.
-
بازار SME
فرابورس ایران از بازارهای متعددی تشکیل شده است. بازار SME، یک از بازارهای فرابورس ایران است. SME در واقع از Small and Medium-sized Enterprises گرفته شده و به معنی شرکتهای کوچک و متوسط است. هدف از تشکیل بازار SME، جذب سرمایه گذاران خرد نیست. از همین رو، معامله در بازار SME، تابع قوانین و مقررات مربوط به خود است و تنها اشخاص حقوقی و حقیقی واجد شرایط، قادر به انجام معامله در این بازار هستند.
-
بازار آتی کالا
بازار آتی کالا به عنوان یکی از انواع بازارهای مالی، بازاری برای خرید و فروش قراردادهای آتی کالاهای مشخص شده است. قرارداد آتی قراردادی است که در آن خریدار و فروشنده توافق میکنند که مقدار مشخصی از یک کالا که استانداردهای لازم برای آن تعیین شده است را در زمان مشخصی در آینده معامله کنند. زعفران، زیره و پسته، از جمله کالاهایی هستند قرارداد آتی آنها در بورس کالا معامله میشود.
-
بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس
فرابورس ایران از بازارهای مختلفی تشکیل شده است. یکی از بازارهای فرابورس، بازار ابزارهای نوین مالی است. مطابق با دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، کلیه ابزارهای مالی به جز سهام و حق تقدم خرید سهام که به تایید شورای عالی بورس رسیدهاند و بنا به اعلام آن، مشمول ثبت یا معاف از ثبت نزد سازمان بورس تشخیص داده شدهاند، قابل پذیرش در بازار ابزارهای نوین مالی است. انواع اوراق مشارکت، گواهی سرمایهگذاری و صکوک که ویژگیهای مشخصی دارند، در این بازار معامله میشود.
-
بازار ارز بین المللی
تعریف بازار ارز بین المللی چیست؟
بازاری که در آن شرکتکنندگان از سراسر جهان قادر به خرید، فروش، مبادله و سفته بازی ارزهای مختلف هستند، بازار ارز بین المللی گفته میشود. بازارهای ارز بین المللی از بانک ها، شرکت های تجاری، بانک های مرکزی، شرکت های مدیریت سرمایه گذاری، صندوق های پوشش ریسک، کارگزاران فارکس و سرمایه گذاران تشکیل میشود.
توضیحاتی در مورد بازار ارز بین المللی
به خاطر اینکه بازارهای ارز بین المللی بزرگ و نقد شونده هستند، عقیده بر این است که آنها به شدت کارآ هستند. معاملات ارزی بین المللی در یک بازار منفرد اتفاق نیفتاده بلکه در شبکههای کامپیوتری جهانی بانک های بزرگ و کارگزاران در سراسر جهان رخ میدهد.
-
بازار اولیه
به بازاری که در آن سهام شرکتها یا سایر اوراق بهادار برای اولین بار عرضه و فروخته میشود، بازار اولیه گفته میشود. در بازار اولیه، شرکتها بهطور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تأمین میکنند که این کار در قالب پذیرهنویسی یا عرضه اولیه صورت میگیرد. در این بازار فروشنده اوراق همواره همان شرکتی است که سهامش در حال عرضه شدن است.
-
بازار بورس چیست ؟
تعریف بازار بورس چیست؟
در پاسخ به این سوال که بورس چیست باید بگوییم که بورس یا بازار سهام، یک بازار سازماندهی شده است که با هدف خرید و فروش سهام یا هر نوع اوراق بهادار یا کالای دیگری شکل گرفته است. واژه «بورس» اشاره به منزل فردی هلندی به نام ون در بورس (Van der Burse) دارد که خریداران و فروشندگان در منزل او جمع میشدند و با یکدیگر معامله میکردند.
عملکرد اصلی تمامی بورس ها، نظیر بازار بورس سهام یا کالا، حصول اطمینان از یک معامله عادلانه و منظم، در کنار انتشار اطلاعات قیمت برای همه اوراق و دارایی های معاملهشده در بازار است. بازارهای بورس به شرکت ها، دولتها و سایر گروهها پلتفرم یا زیرساختی را ارائه میکنند که برای فروش اوراق بهادار به عموم سرمایه گذاران از آن بهره ببرند.
بازار بـورس ممکن است در یک مکان فیزیکی قرار داشته باشد که معامله گران یکدیگر را آنجا ملاقات کنند و دست به خریدوفروش بزنند یا معاملات بهصورت کاملاً الکترونیکی انجام میگیرد. «بازار سهام»، «بازار سرمایه» یا «بازار بورس» نامهایی است که بسته به موقعیت جغرافیایی به آن داده میشود. برای آشنایی بیشتر با این بازار ویدیو زیر را مشاهده کنید.
بازار بورس در جهان چه تاریخچه ای دارد؟
برای توضیح در خصوص تاریخچه پیدایش بورس در جهان بهتر است ابتدا به تاریخی پیدایش واژه بورس اشاره کنیم. به اعتقاد اغلب کارشناسان تاریخچه پیدایش واژه بورس باز میگردد. در آن زمان بازرگانان و کسبه شهر بروژ در بلژیک در میدانی به نام تر بورس در مقابل خانه اشرف زاده به نام واندر بورس جمع میشدند خرید و فروش می کرد به همین علت از آن تاریخ به بعد مکانهایی که مردم در آن خرید و فروش می کردند به بورس معروف شدند.
البته در آن زمان این مکانها نظم و انضباط خاصی نداشتند و همه افراد می توانستند بدون کمترین محدودیتی در آنجا فعالیت کنند. اما به مرور زمان نظم و انضباط خاصی در این مکانها حکم فرما شد به نحوی که که پس از مدتی فقط بازرگانان، صرافان و دلالان اجازه پیدا کردند که در این مکانها به خرید و فروش بپردازند. در گذر زمان تالارهای مسقف بورس شکل گرفتند و بازرگانان که تا پیش از این در هوای آزاد خرید و فروش می کردند برای خرید و فروش به این تالارها می رفتند و در بسیاری از منابع علمی و تاریخی، زمان آغاز به کار تالار های بورس مسقف را به عنوان تاریخ رسمی تاسیس بورس در دنیا معرفی می کنند. اگر چه همانطور که گفتیم، پیشینه آن به قبل از قرن پانزدهم میلادی باز می گردد.
نخستین دارایی هایی که در بازارهای بورس اولیه معامله میشد، چه بودند؟
برای پاسخ به این سوال ابتدا باید با مفهوم شرکتهای سهامی آشنا شویم. از زمانهای قدیم، بازرگانان همواره دنبال آن بودند تا احتمال زیان خور را کاهش دهند. شراکت بهترین راهی بود که می توانست ریسک کسب و کار آنها را کاهش دهد. چون با شریک شدن چندین فرد در یک کسب و کار سود و زیانهای احتمالی آن کاهش پیدا می کرد و بین همه شرکا تقسیم میشد. این تجربه به تدریج به تشکیل شرکتهای سهامی منجر شد. در این شرکتها هر یک از شرکا به نسبت سهمی که در شرکت داشت، در منافع یا ضررهای احتمالی شرکت سهیم میشد.
اولین شرکت سهامی با نام ماسکوی در سال ۱۵۵۳ میلادی با مشارکت عده ای از تجار در روسیه ایجاد شد. گسترش مبادلات تجاری در جهان نیاز به سرمایه های بیشتر و شرکای بیشتری داشت. لذا به مراکزی نیاز بود که بتواند بین دارندگان سرمایه و متقاضیان سرمایه ارتباط برقرار کند. این مراکز با نام بورس معروف شدند.
اولین های بازار بورس چه مکانها و شرکتهایی هستند؟
اولین بورس اوراق بهادار جهان، در اوایل قرن ۱۷ میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد.
فعالیت های مرتبط با بورس لندن از اوایل قرن هجدهم میلادی و در قهوه خانه ها شروع شد. این فعالیتها در سال ۱۷۷۳ میلادی و با خرید ساختمان مستقل توسط معامله گران وارد فصل جدیدی شد. در نهایت در سوم مارس سال ۱۸۰۱ میلادی بورس لندن فعالیت خود را آغاز کرد.
اما تاریخجه بورس نیویورک به عنوان سومین بورس بزرگ با سایر بورسها متفاوت است. در ۱۷ می ۱۷۹۲، ۲۴ کارگزار بازار سهام در خیابان وال استریت نیویورک و زیر درخت چناری جمع شدند و توافق نامه ای را امضا کردند که به توافق نامه درخت چنار معروف شد. آنها در ۸ مارس ۱۸۱۷ با تنظیم اساسنامه ای شروع به کار بورس نیویورک را رسمیت بخشیدند.
به تدریج سایر کشورها نیز دارای بازار بورس شدند و امروز کمتر کشوری را می توان یافت که چنین بازاری را نداشته باشد.
بازار بورس در ایران چه تاریخچه ای دارد؟
مطالعات اولیه درباره تاسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵ شمسی بر میگردد. در این سال فردی بلژیکی به نام ران لوترفلد پس از انجام مطالعات گسترده درباره تاسیس بورس در ایران، اساسنامه داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد. اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملا موضوع بررسی و تاسیس یازار بورس در ایران حدود ۲۵ سال به تاخیر افتاد.
در سال ۱۳۴۱ کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، بازرگانی و بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت نامه اولیه تاسیس بازار سهام در این کمیسیون تنظیم شد.
در اواخر همان سال هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیرکل این بورس برای مشارکت در راه اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و بالاخره بعد از چهارسال در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد. حدود یکسال بعد، در ۱۵ یهمن ۱۳۴۶ بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی که بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می رفت، به طور رسمی فعالیت خود را آعاز کرد.
یکی از مهمترین تحولات تاریخ بورس ایران، اجرای قانون جدیدی تخت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال ۱۳۸۴ بوده است که ضمن رفع برخی نارسایی هاو نواقص موجود در قانون اولیه، زمینه توسعه گسترده بورس در ایران را فراهم کرد. طبق این قانون بخش نظارتی و غملیاتی بورس از هم تفکیک شدند و سازمانی به نام سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتی بورس تشکیل شد.
انواع بازارهای بورس در ایران چه نام دارند؟
تا به امروز، چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت میکنند:
الف: بورس اوراق بهادار تهران: که در آن سهام شرکت ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت خرید و فروش میشود.
ب: فرابورس ایران: که در آن هم سهام شرکتهایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بـورس اوراق بهادار تهران نمیشوند مورد معامله قرار می گیرد.
ج: بورس کالای ایران: که در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و … خرید و فروش میشود.
د: بورس انرژی: که در آن حامل های انرژی از جمله برق، زغال سنگ و کک خرید و فروش میشود.
مشارکت در بازار بورس برای سرمایه گذاران چه مزایایی دارد؟
سرمایه گذاری در بازار سـهام مزایای متعددی برای سرمایه گذاران دارد. که در ادامه به این مزایا می پردازیم:
۱- کسب درآمد
یکی از اهداف اصلی هر فرد در سرمایه گذاری کسب سود و درآمد است. سرمایه گذاری در بازار سهام اگر به صورت صحیح و آگاهانه باشد از دو راه این هدف را تامین می کند: یکی دریافت سود نقدی و دیگری افزایش قیمت سهام.
۲- امنیت و شفافیت در سرمایه گذاری
یکی از مهمترین مزایای سرمایه گذاری در بورس، امنیت سرمایه گذاری و برخورداری از حمایت قانونی است. شرکتهایی که سهامشان در بورس خرید و فروش می شود موظفند اطلاعات مالی و عملکردی خود را به صورت مستمر در سامانه جامع اطلاعات ناشران منتشر کنند تا سرمایه گذاران با اطلاع و شناخت کافی نسبت به وضعیت یک شرکت درباره خرید یا فروش سهام آن تصمیم گیری کنند. در صورتیکه شرکت برخلاف قوانین و مقررات اطلاعات خود را منتشر نکند، اعضای هیئت مدیره شرکت مسئول خواهند بود و باید به مراجع قانونی پاسخگو باشند.
۳- حفظ سرمایه در برابر تورم
به طور معمول ارزش پول در طول زمان، کاهش می یابد و با توجه به تورم موجود در اقتصاد در صورتیکه افراد پس اندازهای خود را در جای مناسبی سرمایه گذاری نکنند، ارزش آن هر سال کمتر میشود و سالها بعد ارزش بسیار کمی خواهد داشت. در اینجا میتوانیم نگاهی به بازده بازارهای مالی مختلف طی بیست سال گذشته بیندازیم و ببینیم بازارهای مالی طی سالهای مختلف چه میزان بازده نصیب سرمایه گذاران خود کرده اند.
بازدهی سالانه هر یک از بازارهای مالی در مقایسه با بازار سهام در بازه زمانی ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۷ به شرح جدول زیر است:
سال بانک و اوراق مشارکت سکه بهار ازادی املاک و زمین بورس و اوراق بهادار
۱۳۷۹ ۱۹% ۳-% ۳۲% ۶۳%
۱۳۸۰ ۱۷% ۴-% ۲۱% ۴۴%
۱۳۸۱ ۱۵% ۱۶% ۳۷% ۵۰%
۱۳۸۲ ۱۷% ۲۲% ۳۶% ۱۲۸%
۱۳۸۳ ۱۷% ۱۸% ۲۲% ۱۳%
۱۳۸۴ ۱۷% ۱۸% ۱۲% ۱۳-%
۱۳۸۵ ۱۵٫۵۰% ۳۵% ۱۳% ۱۵%
۱۳۸۶ ۱۵٫۵۰% ۲۰% ۵۳% ۱۷%
۱۳۸۷ ۱۸% ۲۷% ۴۳% ۱۰%-
۱۳۸۸ ۱۶% ۲۵% ۰% ۶۲%
۱۳۸۹ ۱۵٫۵۰% ۴۵% ۱۰% ۸۵%
۱۳۹۰ ۱۵٫۵۰% ۱۱۱% ۲۵% ۱۳%
۱۳۹۱ ۲۰% ۷۲% ۲۴% ۵۲%
۱۳۹۲ ۲۰% ۳۰%- ۱۳% ۱۰۸%
۱۳۹۳ ۲۰% ۱%- ۱۵-% ۲۱%-
۱۳۹۴ ۱۹% ۴% ۰% ۲۸%
۱۳۹۵ ۲۰% ۱۷.۵% ۵.۵% ۵.۵%-
۱۳۹۶ ۱۵% ۳۲% ۳۱% ۲۴%
۱۳۹۷ ۱۵% ۱۸۰% ۸۰% ۸۵%
حالا فرض کنید مبلغ یک میلیون تومان را در سال ۱۳۷۹ در هر یک از بازارهای اوراق مشاکت یا بانک، سکه طلا، املاک و زمین و بورس سرمایهگذاری کردهاید. میانگین بازدهی سالانه و ریسک شما در بازه زمانی ۱۳۷۹ الی ۱۳۹۷ در هر یک از این بازارها به شرح زیر خواهد بود:
بازار بازده ریسک
اوراق مشارکت و بانک ۱۷٫۲۰% نزدیک به صفر
سکه بهار آزادی ۲۵٫۰۷% کم
املاک و زمین شهری :۲۱٫۷۳% کم
بورس ۴۰٫۵۳% متوسط
تورم :۱۸٫۲۷% _
با مقایسه میانگین بازدهی بازار سهام و سایر بازارها در مقایسه با نرخ تورم، می بینید که بازار بورس و اوراق بهادار در مقایسه با رشد تورم از بازدهی مناسب برخوردار بوده و سود کسب شده در این بازار نسبت به تورم سود واقعی است. این در حالی است که مثلا در سرمایهگذاری در اوراق مشارکت با نرخ بازدهی ۱۷٫۲۰% با در نظر گرفتن نرخ تورم ۱۸٫۲۷%، سود واقعی منفی خواهد بود. با مقایسه میانگین بازدهی بازار بورس با میانگین بازدهی سایر بازارها، میبینیم که میانگین بازدهی بورس در سطح بالاتری قرار دارد.
۴- قابلیت نقدشوندگی خوب
یکی از ویژگی های یک دارایی مالی خوب، این است که قابلیت نقدشوندگی بالایی داشته باشد. یعنی بتوان آن را سریع فروخت و به پول نقد تبدیل کرد. برای هرکسی در طول زندگی ممکن است شرایطی پبش بیاید که نیاز به نقدکردن دارایی های خود پیدا کند. نقدکردن دارایی ها علاوه بر اینکه مشکلات خاص خود را دارد، تیازمند زمان است. برای مثال فروختن یک خانه ۱۰۰ متری یا یک ماشین در کمتر از چند دقیقه یا چند ساعت به قیمت مناسب تقریبا غیرممکن است. اما افرادی که با خرید سهام در بازار سرمایه گذاری می کنند، به طور معمول به محض تصمیم به فروش کافیست وارد حساب آنلاین خود شوند و تقاضای فروش خود را ثبت کنند. حتی در شرایط بحرانی نیز درصورتیکه سهام خود را در قیمتی کمی کمتر از قیمت بازار برای فروش عرضه کنید، در کوتاه ترین زمان ممکن سهم خود را به فروش خواهید رساند. به همین دلیل گفته میشود درجه نقدشوندگی اوراق بهادار نسبت به سایر دارایی ها و سرمایه گذاری ها بالاتر است.
۵- مشارکت در تصمیم گیری شرکتها
سهامداران شرکتها می توانند با حضور در مجامع و شرکت در رای گیری ها به نسبت تعداد سهام و سهمی که در شرکت دارد در تصمیم گیری های شرکت و نحوه اداره آن مشارکت کند. این افراد قادرند با حق رای خود در تعیین اعضای هیئت مدیره و طرحها و برنامه های جدید اظهار نظر کنند و در تعیین میزان پرداخت سود نقدی به سهامداران مشارکت کنند و نقش موثری را در اداره شرکت ایفا کنند.
مشارکت در بازار بورس برای شرکتها چه مزایایی دارد؟
عرضه سهام شرکتها در بورس، چهار مزیت اصلی برای آنها دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:
۱- امکان تامین آسان منابع مالی
شرکتها معمولا برای گسترش فعالیتهای خود به منابع مالی جدید نیاز دارند. این منابع مالی جدید معمولا یا از بانکها استقراض میشود یا از طریق عرضه سهام تامین میشود. تامین مالی از طریق استقراض مشکلات فراوانی دارد و هزینه های مستقیم و غیرمستقیم بسیاری را به شرکت تحمیل میکند و بازپرداخت وام ممکن است فشار سنگین و ریسک بالایی را به شرکت تحمیل کند. اما در روش عرضه سهام، کافی است شرکت در بورس پذیرش شود و از دید سرمایه گذاران عملکرد و آینده قابل قبولی داشته باشد. در این صورت مورد استقبال سرمایه گذاران بسیاری قرار میگیرد و خیلی زود و با کمترین هزینه منابع مالی مورد نیازش را تامین میکند.
۲- کشف قیمت سهام
شرکتهای تسهیل کننده بسیاری وجود دارند که در پروسه بورسی شدن شرکتها به آنها کمک میکنند تا شرکت به درستی ارزشگذاری شده و سهام آن به بازار عرضه شود.
۳- دریافت معافیت مالیاتی
براساس قانون همه شرکتهایی که در کشور فعالیت میکنند، بخشی از درآمد خود را به صورت مالیات به دولت می دهند. به دلیل نقش موثر بورس در رشد و رونق اقتصادی، قوانین و مقررات متنوعی برای تقویت بازار سهام در نظر گرفته شده است. یکی از این قوانین معافیت مالیاتی برای شرکتهای بورسی است. به این معنا که شرکتهایی که سهام آنها در بورس خرید و فروش میشود، مطابق قانون کمتر از سایر شرکتها مالیات پرداخت میکنند. لذا هزینه های آنها کاهش می یابد و سودشان بیشتر میشود.
۴- کسب اعتماد و شهرت عمومی
همه شرکتها اجازه عرضه سهامشان را در بورس ندارند. شرکتها بورسی معمولا از اعتبار بالایی برخوردارند. سابقه سودآوری خوبی دارند و حداقل سرمایه مشخصی دارند.چنین شرایطی باعث میشود تا عموم مردم به شرکتهای بورسی اعتماد بیشتری کنند. به علاوه چون شرکتهای بورسی در مقایسه با سایر شرکتها از شفافیت بالاتری برخوردارند نهادهای وام دهنده مثل بانک ها، این شرکتها را در اولویت اعطای تسهیلات قرار میدهند.
چگونه وارد بورس شویم و در بازار بورس سرمایه گذاری کنیم؟
خرید و فروش سهام و سایر انواع اوراق بهادار در بورس فقط از طریق کارگزاری ها انجام میشود، همانطور که شما برای نقل و انتقال پول به حساب دیگران باید به یک بانک مراجعه کنید برای خرید و فروش سهام نیز باید به یک کارگزاری مراجعه کنید تا کارگزاری ها امکان دسترسی شما را به سامانه معاملاتی فراهم کنند. قبل از مراجعه به کارگزاری ابتدا باید در سامانه جامع اطلاعات مشتریان یا سجام به آدرس sejam.ir ثبت نام و احراز هویت کنید. خوشبختانه امکان احراز هویت غیر حضوری هم در برخی اپلیکشنهای پرداخت میسر شده است و شما میتوانید از طریق این اپلیکشن ها اقدام به احراز هویت کنید. برای مثال اپلیکیشن سیگنال اولین اپلیکشن است که امکان احراز هویت غیرحضوری را در اپ خود فراهم کرد. بعد از احراز هویت در سامانه سجام لازم است به یک کارگزاری مراجعه کنید و با دسترسی به سامانه معاملات آنلاین میتوانید خرید و فروش خود را در بورس آغاز کنید و در بازار بورس سرمایه گذاری کنید.
تعداد شرکتها و تعداد سهامداران در بازار سهام چقدر است؟
طبق آمار و گزارشهای ارائه شده از سوی مسئولان سازمان بورس، تا پایان شهریور ماه ۱۳۹۸ سهام بیش از ۶۰۰ شرکت در بازار بورس و فرابورس پدیرش شده و مورد معامله قرار گرفته است. همچنین بیش از ۱۳ میلیون کد سهامدارای نیز به ایرانیان ارائه شده است.
توضیحاتی در مورد بازار سهام
ازنظر تاریخی افرادی بودند که بهمنظور خریدوفروش کالاها و سایر سرمایه گذاری ها و برای بحث بر سر معاملات خود در مکانهای مشخصی یکدیگر را ملاقات میکردند. در طول زمان، معامله گران سازمانیافتهتر شدند و پروسه خریدوفروش مدونتر شد که درنتیجه به توسعه بازارهایی مثل بازار سهام نیویورک (NYSE) انجامید.
بورسها در همه جای جهان وجود دارند، چند نمونه از معروفترین آنها بازار سهام نیویورک، نزدک و بازار سهام توکیو است. امروزه بسیاری از معاملات بازار سهام با پیشرفتهتر شدن بازار و قابلیت انجام معاملات عادلانه بدون حضور اعضا در سالن معاملات، بهصورت الکترونیکی انجام میشوند.
همه بازارهای سهام یک سری نیازها و قوانین خاص برای هر شرکتی که میخواهد سهام خود را عرضه کند در نظر میگیرند. بعضی از بازارها قوانین سخت گیرانه تری دارند، اما یکی از قوانین پایهای برای ورود شرکت ها به بازار سهام ارائه گزارشهای مالی منظم و گزارشهای درآمد حسابرسی شده است.
-
بازار پایه
بازار پایه از جمله بازارهای فرابورس ایران است. شرکتهایی که نزد سازمان بورس ثبت شدهاند، اما شرایط پذیرش در بازارهای بورس یا تابلوهای اصلی فرابورس را ندارند، در بازار پایه درج میشوند. بازار پایه خود براساس وضعیت ریسک سرمایهگذاری به سه تابلوی زرد، نارنجی و قرمز تقسیم میشود. تفاوت معاملات نمادهای تابلوهای مختلف بازار پایه، دامنه نوسان آنهاست. در حال حاضر، دامنه نوسان نمادهای تابلوی پایه زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب ۳ ، ۲ و ۱ درصد است.
-
بازار پول
تعریف بازار پول چیست؟
بازار پول بازاری است برای داد و ستد پول و داراییهای دیگر مالی جانشین نزدیک پول که سررسید کمتر از یک سال دارند. به بیان دیگر، بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاهمدت با ویژگی «اندک بودن ریسک عدم پرداخت»، «نقدشوندگی» و «ارزش اسمی زیاد» شناخته میشود. تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاههای تجاری این امکان را میدهند تا به سرعت نقدینگی خود را به میزان مطلوب تامین کنند .
اوراق بهادار با نامی که با مجوز "بورس" به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرحهای نوسازی و توسعه شرکتهای پذیرفته شده در "بورس" منتشر میشود. این اوراق بدون تضمین دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتشار مییابند.
بخشی از بازار مالی که در آن ابزارهای مالی با نقد شوندگی بالا و سررسیدهای بسیار کوتاه معامله میشوند. بازار پول در بین عموم بهعنوان ابزاری برای وام گرفتن و وام دادن در کوتاهمدت، از چند روز تا حدود یک سال، مورداستفاده قرار میگیرد. اوراق بهادار بازار پول شامل گواهیهای سپرده قابل معامله (CD ها)، حواله های بانکی و اوراق تجاری میشود.
توضیحاتی در مورد بازار پول
بازار پول توسط افراد بسیاری مورداستفاده قرار میگیرد، از افزایش سرمایه یک شرکت توسط فروش اوراق تجاری در بازار تا خرید سپرده های بانکی یا مکانی امن برای اندوختن پول در کوتاهمدت توسط سپرده گذاران.
بازار پـول به خاطر طبیعت نقد شوندگی بالای اوراق بهادار و سررسید کوتاهمدتشان، نوعاً بهعنوان مکانی امن برای نگهداری پول در نظر گرفته میشوند، اما ریسکهایی در این بازار وجود دارد که هر سرمایه گذاری باید آز آنها آگاه باشد که مهمترین آنها شاید ریسک تورم باشد .
-
بازار ثانویه
تعریف بازار ثانویه چیست؟
اوراق بهاداری که قبلا منتشر شده و در بازار اولیه فروخته شدهاند، در بازاری که به آن بازار ثانویه گفته میشود، مورد معامله قرار میگیرند. وجود بازار ثانویه به خریداران اوراق بهادار این اطمینان خاطر را میدهد که در صورت نیاز میتوانند اوراق بهادار خود را بفروشند و از وجه نقد حاصل از آن استفاده کنند. در این بازار، برخلاف بازار اولیه که تنها فروشنده، شرکت مربوطه بود و وجه حاصل از فروش به وی تعلق میگرفت، اوراق بهادار میان سایر سرمایهگذاران و معاملهگران بازار سرمایه مبادله میشود . بازار ثانویه بازاری است که سرمایه گذاران، اوراق بهادار یا سایر دارایی های مالی را به جای اینکه خودشان به طور مستقیم از شرکت های ناشر خریداری کنند، از سایر سرمایه گذارانی که قبلاً آنها را خریدهاند و حالا قصد فروششان را دارند، میخرند. بازارهای بورس، نظیر بورس اوراق بهادار تهران بازار ثانویه هستند.
در اقتصادهای توسعه یافته برای سایر انواع اوراق بهادار نیز بازار ثانویهای موجود است، برای مثال وقتیکه صندوق های سرمایه گذاری، بانک های سرمایه گذاری یا نهادهای بزرگ پولی و مالی وام های کلانی از وام دهندگان بزرگ خریداری میکنند. در هر معامله ای که در بازارهای ثانویه انجام میشود، پول نقد به جای اینکه مستقیم به حساب یک شرکت یا نهاد برود، به جیب سرمایه گذاران ریخته خواهد شد.
توضیحاتی در مورد بازار ثانویه
شرکت هایی که سهام آنها به تازگی عرضه عمومی اولیه شده است، وقتی به عنوان یک معامله در بازار اولیه در نظر گرفته میشود که سهام عرضه شده برای نخستین بار توسط سرمایه گذاران به صورت مستقیم از شرکت تأمین سرمایه ای که وظیفه پذیرهنویسی سهام را به عهده دارد، خریداری شود؛ بعدازآن هر سهمی در بازار ثانویه، بین سرمایه گذاران معامله خواهد شد. در بازار اولیه، اغلب قیمت ها از پیش تعیینشدهاند، درحالیکه در بازار ثانویه فقط عوامل پایهای اقتصادی مثل عرضه و تقاضا قیمت اوراق را تعیین میکنند.
-
بازار ساز بورس
تعریف بازار ساز چیست؟
بازار ساز نوعی از شرکتهای کارگزاری – معامله گر بورسی است که ریسک نگهداشتن تعداد مشخصی از اوراق بهادار شرکتی بهخصوص را میپذیرد تا خریدوفروش اوراق بهادار در بازار تسهیل شود و نقدشوندگی آن بهبود پیدا کند. هر بازارساز از طریق ایجاد عرضه و تقاضا به تعداد مشخص و تضمین شدهای برای سهام مختلف به قیمت بازار با مشتریان و معامله گران عادی رقابت میکند. بهمحض اینکه سفارشی دریافت میشود، بازار ساز فوراً از موجودی سهام خود میفروشد و بهاینترتیب خریدوفروش عادی سهام در بازار و نقدشوندگی سهام را تضمین میکند. این پروسه در عرض فقط چند ثانیه اتفاق میافتد و خریداران و فروشندگان عادی، متوجه این اتفاقات نمیشوند.
توضیحاتی در مورد بازار ساز
بازار نزدک (NASDAQ) مثال بسیار خوبی از عملیات بازارسازان است. در این بازار بیش از ۵۰۰ شرکت عضو وجود دارند که بهعنوان بازار ساز عمل میکنند و کمک میکنند بازار مالی بهصورت کارا و مؤثر به کار خود ادامه دهد، چراکه بازارسازان مایل هستند تا هم قیمت پیشنهادی فروش و هم قیمت پیشنهادی خرید ارائه کنند و بازار را کاراتر کنند.
-
بازار سرمایه
تعریف بازار سرمایه چیست؟
بازار سرمایه بازاری برای خریدوفروش اوراق مالکیت و اوراق بدهی است. بازار سرمایه بین تأمینکنندگان سرمایه مثل سرمایه گذران حقیقی (خرد) و سرمایه گذاران حقوقی (نهادی) و متقاضیان سرمایه مثل شرکت ها، دولت یا اشخاص، کانالی ارتباطی ایجاد میکند. بازار سرمایه برای عملکرد اقتصاد حیاتی است، چراکه سرمایه جزئی ضروری برای تولید خروجی در اقتصاد است. بازار سرمایه شامل بازار اولیه، بازار ثانویه و بازار اوراق مشارکت میشود.
توضیحاتی در مورد بازار سرمایه
بازار سرمایه شاخه وسیعی از بازار است که فرآیند خریدوفروش ابزارهای مالی را تسهیل میکند. بهطور خاص دو شاخه از ابزارهای مالی وجود دارد که سرمایه در آنها دخیل است. اوراق مالکیت که اغلب با عنوان سهام و اوراق بدهی که اغلب با نام اوراق مشارکت (قرضه) شناخته میشود. بازار سرمایه محلی برای انتشار و فروش سهام و اوراق مشارکت برای زمانهایی عموماً بیشتر از یک سال است.
بازار سرمـایه توسط سازمان بورس و اوراق بهادر و دیگر قانون گذاران مالی نظارت میشود. گرچه بازار سرمایه که عموماً با نام بورس اوراق بهادار تهران شناخته میشود، در خیابان حافظ مستقر است؛ اما امروزه بیشتر معاملات بازار سرمایه از طریق سیستم الکترونیک کامپیوتری و اینترنتی صورت میگیرد.
غیر از تفاوت بین اوراق مالکیت و بدهی، بازار سرمایه به دو دسته از بازارها تقسیم میشود. نخستین دسته، بازار اولیه است. در بازار اولیه، سهام و اوراق مشارکت بهصورت مستقیم از شرکت ها به سرمایه گذاران و سایر شرکت ها و نهادها و اغلب تحت عنوان عرضه عمومی اولیه توزیع میشود. بازار اولیه این امکان را فراهم میکند تا شرکت ها بدون گرفتن وام از بانک، با عرضه سهام خود به عموم مردم، منابع مالی موردنیاز برای اجرای فعالیتهای خود را تأمین کنند.
بعد از عرضه عمومی اولیه در بازار اولیه، نوبت به بازار ثانویه میرسد تا سهام شرکت ها در این بازار دادوستد شود و سهامداران بتوانند با فروش سهام خود به پول نقد دست یابند و علاقهمندان هم با خرید سهام، مالک بخشی از شرکت شوند.
بازار سرمایه شرکتکنندگان متعددی دارند ازجمله سرمایه گذاران حقیقی، سرمایه گذاران حقوقی یا نهادی همچون بیمه ها و صندوق های سرمایه گذاری مشترک، شرکت ها، سازمان ها، بانک ها و مؤسسات مالی.دولت و شهرداریها اغلب برای تأمین مالی طرحهای خود اوراق مشارکت منتشر میکنند.تأمینکنندگان سرمایه عموماً میخواهند بیشترین بازده احتمالی را با کمترین ریسک ممکن داشته باشند، درحالیکه شرکت های متقاضی سرمایه مایلاند سرمایه خود را با کمترین هزینه ممکن افزایش دهند.
اندازه بازار سرمایه یک کشور بهصورت مستقیم به اندازه اقتصاد آن بستگی دارد. ایالات متحده آمریکا بهعنوان بزرگترین اقتصاد جهان، بزرگترین و عمیقترین بازارهای سرمایه جهان را در اختیار دارد. چون بازار سرمایه پول را از مردم که صاحبشان هستند به سازمان ها که برای سودآوری به آن نیاز دارند انتقال میدهند و برای یک عملکرد خوب در اقتصاد مدرن حیاتی هستند.
از طرف دیگر، چون بازار سـرمایه بهصورت گسترده به اقتصاد جهانی پیوند خورده است، میبینیم که نوسانی در یک گوشه جهان میتواند منجر به امواج عظیمی در گوشهای دیگر شود. نقص این پیوستگی در بحران مالی جهانی طی سالهای ۲۰۰۷ نا ۲۰۰۹ به بهترین نحو قابلنمایش است. دورهای که آغاز آن با سقوط بازارهای مالی ایالات متحده آمریکا آغاز شد و اثرات این بحران بهصورت جهانی در بازار سرمایه همه کشورها دیده شد.
تفکیک بازار سرمایه از بازار پول
مردم اغلب بازار سـرمایه را با بازار پول اشتباه میگیرند یا هر دو آنها را با هم تلفیق میکنند. این دو بازار از هم بسیار متمایز بوده و از چند منظر مهم با هم تفاوت دارند. بازار سرمایه از بازار پول از این نظر متمایز است که بهصورت منحصربهفرد برای سرمایه گذاری های میانمدت و بلندمدت یکساله یا بیشتر مورداستفاده قرار میگیرد. از طرف دیگر بازار پول اغلب به خریدوفروش ابزارهای مالی با سررسید کمتر از یک سال محدود میشود. بازار پول همچنین از ابزارهای مالی متفاوتی نسبت به بازار سرمایه بهره میجوید. درحالیکه بازار سرمایه از اوراق بهادار سهام و اوراق مشارکت استفاده میکند، بازار پول از سپرده ها، وام با وثیقه، حواله و برات بهره میجوید.
به خاطر تفاوت آشکار بین این دو نوع بازار، آنها اغلب بهروشهای متفاوتی مورداستفاده قرار میگیرند. بسته افق سرمایه گذاری، بازار سرمایه اغلب برای خرید دارایی هایی استفاده میشود که شرکت خریدار یا سرمایه گذار امیدوار است تا ارزش آن دارایی طی زمان افزایش یابد. همچنین برای فروش آن دسته از دارایی هایی به کار میرود که شرکت یا سرمایه گذار بهمحض اینکه فکر کند زمان درست آن فرارسیده است. شرکت ها اغلب از بازار سرمایه برای رشد دارایی های خود در بلندمدت بهره میگیرند.
از سوی دیگر بازار پول، اغلب برای مقادیر کوچک سرمایه یا بهعنوان محل اندوخته موقت سرمایه شرکت استفاده میشود. از طریق ارتباط منظم با بازار پول، شرکت ها و دولتها قادر هستند تا سطح مطلوبی از نقد شوندگی را بهطور منظم تأمین کنند. علاوه بر این، به خاطر طبیعت کوتاهمدت بازارهای پول، این بازار اغلب بهعنوان محل سرمایه گذاری امنتری نسبت به سرمایه گذاری در بازار سهام به شمار میآید. نظر به این حقیقت که افق زمانی طولانیتر عموماً به سرمایه گذاری در بازار سرمایه مربوط است، زمان بیشتری نیاز است تا سرمایه گذاران شاهد عملکرد مثبت یا منفی بازار سهام باشند. همینطور، اوراق مشارکت و سهام عموماً سرمایه گذاری های پر ریسک تری نسبت به ابزاری که در بازار پول معامله میشوند، هستند.
-
بازار سهام
تعریف بازار سهام چیست؟
بازاری که در آن سهام یا از طریق مبادله بازارهای منسجم و قانونمند (نظیر بورس) و یا در بازارهای خارج از بورس توزیع شده و مورد معامله قرار میگیرند، بازار سهام گفته میشود. این اصطلاح که با نام بازار بورس نیز شناخته میشود، یکی از حساسترین حوزههای اقتصاد بازار است زیرا بازار سهام به شرکت ها امکان دسترسی به سرمایه و سرمایه گذاران از طریق توزیع بخشی از مالکیت شرکت به همراه پتانسیلی برای محقق کردن درآمدها با پایه عملکرد آتی خود میبخشد.
توضیحاتی در مورد بازار سهام
بازار سهام نقطه تقاطع خریداران و فروشندههای سهام است. اوراق بهادار معامله شده در بازار سهام میتوانند به صورت عام که در بازار سهام لیست میشوند، بوده یا اینکه سهام شرکت های خصوصی باشند. اغلب، سهام شرکتهای خصوصی از طریق معامله گران انجام میگیرد که در حقیقت به این نوع بازارها، بازار خارج از بورس یا OTC گفته میشود. بازار خارج از بورس اصطلاحی برای معرفی بازاری غیر متشکل و غیررسمی است که در آن فروشندگان و خریداران گرد هم میآیند و سهام خود را به صورت مستقیم با یکدیگر مبادله میکنند.
بازار بورس اوراق بهادار
مکانی را که سهام شرکتها در آن مورد معامله قرار میگیرند بازار بورس اوراق بهادار میگویند. بازارهای بورس متعددی در سراسر جهان وجود دارند و میتوانند مکانهای فیزیکی و واقعی بوده یا اینکه مجازی باشند. نزدک آمریکا مثالی است از بازار بورس مجازی که در آن سهام شرکتها به صورت الکترونیکی و از طریق کامپیوتر معامله میشوند. بورس های اوراق بهادار الکترونیک اغلب دارای یک بازار ساز هستند. بازارساز یک شرکت کارگزاری است که برای تسهیل معامله سهام خاص آن را خریدوفروش مینماید. این کار با ریسکی برای شرکت همراه است ولی باعث میشود تا فرآیند مبادله برای یک سهام خاص، به شکل بهتری عمل نماید. بورس های الکترونیک روز به روز رایجتر میشوند و حالا بر مبادلات فیزیکی ترجیح دارند.
بازار سهام نیویورک (NYSE) در وال استریت، یک مثال معروف از بورس اوراق بهادار فیزیکی است؛ اما گزینه معامله آنلاین در این بازار نیز فراهم است تا بتوان آن را یک بازار دوگانه دانست. در یک بورس فیزیکی، سفارشها به شکل فریادهای بلند انجام میگیرند، روشی که یادآور همان چیزهایی است که در فیلمها از وال استریت میبینیم: معامله کنندگان فریاد میزنند و سیگنال هایی را برای انجام معاملات نمایش میدهند. معاملات مربوط به بازار بورس اوراق بهادار فیزیکی در تالار معامله انجام میشوند. محیط بورس های اوراق بهادار فیزیکی هنوز در اختیار انسان هاست، گرچه توابع و عملکردهای زیادی وجود دارند که بهوسیله کامپیوتر انجام میشوند. کارگزاران به خاطر سهامی که بر رویشان کار میکنند، کمیسیون دریافت مینمایند.
سهام بیشتر شرکت های بزرگ بورسی در چندین بازار بورس در سراسر جهان معامله میشود؛ اما شرکت هایی که در بورس، سهام دارند از کوچک تا بزرگ متفاوتاند و معامله گران هم شامل شرکت های بزرگ تا سرمایه گذاران فردی میشود. بیشتر خریداران و فروشندگان ترجیح میدهند تا در بورس های بزرگتر معامله کنند، جایی که در آن اختیارات و فرصتهای بیشتری نسبت به بورس های کوچکتر وجود دارد.
قدیمیترین بازار سهام موجود مربوط به بازار سهام آمستردام (AEX) است که در سده ۱۶۰۰ برای معامله سهام شرکت Dutch East India تأسیس شد و یکی از اولین شرکت هایی است که به سرمایه گذاران سهام خود را ارائه کرد. قبل از بازار بورس آمستردام، چندین کشور و شهر، نظام معاملاتی خاص خود را داشتند که بسیار شبیه بازارهای سهام عمل مینمود، ولی بورس آمستردام اولین بازار سهام رسمی به شکلی که ما میشناسیم بود. امروزه بازارهای سهام در بیشتر کشورهای توسعه یافته و درحالتوسعه وجود دارند.
معامله در بازار سهام
در بازار سهام، سرمایه گذاران با ارائه یک قیمت خاص، پیشنهاد خود را ارائه میدهند و فروشندگان هم خواهان قیمت مشخصی میباشند. وقتی این دو قیمت ها با هم تطبیق مییابند، فروش اتفاق میفتند، اولین سرمایه گذاری که بهترین پیشنهاد را ارائه میدهد، اولین شخصی خواهد بود که سهام را از آن خود مینماید. وقتی یک خریدار حاضر است هر قیمتی برای سهام بدهد، او در حال خرید به قیمت بازار است. به طور مشابه، زمانی که فروشندهای هر قیمت برای سهام را میپذیرد، او با قیمت بازار سهام خود را میفروشد.
شرکت ها به این خاطر سهام میفروشند تا برای رشد کسبوکارشان سرمایه جمع کنند. وقتی یک شرکت سهام خود را در بازار ارائه میکند، به این معنی است که سهام شرکت به صورت عمومی در بازار سهام معامله میشود و هر سهم به منزله بخشی از مالکیت شرکت به شمار میرود. این کار برای سرمایه گذاران جذاب است و وقتیکه یک شرکت عملکرد خوبی دارد، سرمایه گذاران آن با افزایش ارزش سهامشان پاداش میگیرند؛ اما ریسک زمانی به وجود میآید که شرکت عملکرد خوبی نداشته و ارزش سهامش کاهش مییابد. سهام شرکتها معمولاً به آسانی و به سرعت خریدوفروش میشوند و فعالیتهای مثبت و منفی حول سهام شرکت بر ارزش آن تأثیر میگذارد. به طور مثال، زمانی که تقاضای زیادی برای سرمایه گذاری در شرکت وجود دارد، قیمت سهام افزایش خواهد یافت و زمانی که سرمایه گذاران زیادی میخواهند تا سهامشان را بفروشند، ارزش پایین میرود.
بازار سهام به دو بخش اصلی تقسیم شود: بازار اولیه و بازار ثانویه. بازار اولیه جایی است که در آن اوراق بهادار شرکتها برای اولین بار به بازار عرضه میشود و سهام و اوراق قرضه به صورت مستقیم از شرکت توزیع میشوند. هر معامله متعاقب آن در بازار ثانویه رخ میدهد که در آن پولهای حاصل از سهام به حساب سرمایه گذاران میرود و نه خود شرکت.
قیمت سهام چه معنایی برای اقتصاد دارند
بهطورکلی، افزایش قیمت سهام برای شرکت ها در یک کشور خاص، نشانگر سلامت و رشد بازار است. از طرف دیگر، سقوط در روند قیمتها ممکن است به منزله ضعف اصول بنیادی اقتصاد یک کشور باشد. این بدان خاطر است که افزایش قیمت نشان میدهد که بسیاری از خریداران پول خود را در سلامت و رشد آینده اقتصاد، به عنوان یک کل، سرمایه گذاری میکنند.
در زمان بحرانهای اقتصادی افراد ترجیح میدهند پول خود را به دارایی های فیزیکی نظیر طلا یا مسکن تبدیل کنند و علاقهای به سرمایه گذاری در بورس یا سپرده گذاری در بانک ندارند. برعکس در زمان رونق اقتصادی افراد بسیاری به سمت بازار سهام تمایل دارند تا با سرمایه گذاری در سهام شرکتها، سهمی از سفره پرنعمت بورس نصیب خود کنند.
-
بازار صعودی
تعریف بازار صعودی چیست؟
بازار صعودی بازاری است که در آن قیمت ها در حال افزایش بوده و پیشبینی میشود باز هم افزایش یابند. اصطلاح «بازار صعودی» اغلب برای اشاره به بازار سهام استفاده میشود، اما میتواند برای هر نوع بازار دیگری که در آن معاملهای انجام میشود از قبیل اوراق قرضه، ارز و کالا به کار رود.
توضیحاتی در مورد بازار صعودی
رونق اقتصادی بازار با خوشبینی، اعتمادبهنفس سرمایه گذاران و انتظارات نسبت به ادامه نتایج مثبت کنونی به وجود میآید. وقتیکه روند معاملات در بازار مدام تغییر میکند، پیشبینی شرایط آتی بازار مشکل است. بخشی از این دشواری ازآنجهت است که تأثیرات عوامل رفتاری و روانشناسی و همینطور فعالیتهای سفته بازانه فعالان بازار ممکن است نقش اثرگذاری در بازار ایفا کنند. بعضاً دیده میشود که از نماد خرس برای بازار نزولی و از نماد گاو مسابقهای برای بازار صعودی استفاده میشود. استفاده از این نمادها با معانی «رونق» و «رکود» برای توصیف بازارها از روش حیوانات برای حمله به حریفانشان اقتباس میشود. یک گاو مسابقهای شاخش را رو به آسمان بالا میگیرد و خرس پنجهاش را به زمین میکشد. اینها استعارههایی برای نحوه حرکت و رفتار بازار است. اگر معاملات رو به افزایش باشند، بازار با رونق مواجه است (بازار شبیه به گاو مسابقهای است) و اگر هم معاملات و قیمت ها رو به کاهش باشند، بازار با رکود دستوپنجه نرم میکند. (بازار شبیه به خرس است)
-
بازار کاذب
تعریف بازار کاذب چیست؟
بازار کاذب بازاری است که در آن قیمت ها تحت تأثیر اطلاعات غلط مورد سوءاستفاده قرار میگیرند و از معامله و مذاکرات کارآمد برای تعیین قیمت ها جلوگیری میشود. این نوع از بازارها اغلب به وسیله نوسانات بازار خدشهدار میگردند زیرا ارزش حقیقی بازار به وسیله اطلاعات غلط گم میشود.
توضیحاتی در مورد بازار کاذب
زمانی که سرمایه گذاران از اطلاعات نادرست برای تصمیمگیری استفاده میکنند، به شکل غیرمعقولی عمل کرده و نسبت به اخبار یا واکنش زیاد از حد یا واکنش کم نشان میدهند. تصمیمگیریهای نامعقولی که به وسیله سرمایه گذاران گرفته میشود باعث انحراف بازار میشود و ارزش حقیقی اوراق بهادار به شکل درستی نمایش داده نمیشود.
-
بازار کارا ضعیف
تعریف بازار کارا ضعیف چیست؟
بازار کارا ضعیف یکی از انواع درجات فرضیه بازار کارا است که ادعا میکند همه قیمت های گذشته یک سهم در ارزش روز آن منعکس میشوند. به همین خاطر، تحلیل تکنیکال نمیتواند برای پیشبینی و شکست بازار مورد استفاده قرار بگیرد.
توضیحاتی در مورد بازار کارا ضعیف
شکل ضعیف کارایی به شکل طبیعی از این ادعا که تحلیل بنیادی میتواند برای شناسایی سهامی که کمتر از قیمت واقعی ارزش گذاری شده یا بیشازحد ارزش گذاری شدهاند مورد استفاده قرار بگیرد، حمایت میکند. به همین خاطر، سرمایه گذاران باهوش که به دنبال شرکتهای سودده هستند میتوانند با تجزیه و تحلیل صورتحساب های مالی، به سود برسند.
-
بازار کارا قوی
تعریف بازار کارا قوی چیست؟
بازار کارا قوی ، قویترین نسخه از کارایی بازار است. این تعریف بیان میکند که همه اطلاعات موجود در یک بازار، چه عمومی و چه خصوصی، در قیمت گذاری سهام لحاظ شدهاند. حتی رانت اطلاعاتی و گرفتن اطلاعات از فردی در داخل شرکت سهامی هم نمیتواند مزیتی برای سرمایه گذار ایجاد کند.
توضیحاتی در مورد بازار کارای قوی
این درجه از کارایی بازار نشان میدهد که سودهایی که از بازده عادی فراتر میروند، بدون توجه به میزان تحقیقات یا اطلاعاتی که سرمایه گذاران به آن دسترسی دارند، نمیتوانند به وجود بیایند.
-
بازار کارا نیمه قوی
تعریف بازار کارا نیمه قوی چیست؟
بازار کارا نیمه قوی یک کلاس دیگر از فرضیه بازار کارا است که بیان میکند همه اطلاعات عمومی در قیمت کنونی سهام محاسبه و منظور شده است. به این معنی که هیچکدام از تحلیل های تکنیکال و بنیادی نمیتوانند برای به دست آوردن سود اضافی و غیرعادی مورد استفاده قرار گیرند.
توضیحاتی در مورد بازار کارا نیمه قوی
این کلاس از فرضیه بازار کارا پیشنهاد میدهد تنها اطلاعاتی که بهصورت عمومی قابلدسترس نیست میتواند به سرمایه گذارانی که به دنبال کسب سودهای غیرعادی از سرمایه گذاری ها هستند، کمک نماید. همه اطلاعات دیگر در قیمت سهام لحاظ شده و بدون توجه به میزان تحلیل بنیادی و تکنیکال که شخص انجام میدهد، بازده های بالاتر از حد نرمال وجود نخواهند داشت.
-
بازار مالی
تعریف بازار مالی چیست؟
بازار مالی یک اصطلاح گسترده برای توصیف هر بـــازاری است که در آن خریداران و فروشندگان در معامله دارایی هایی چون سهام، اوراق بدهی، ارز و مشتقه ها مشارکت دارند. بـازار مــالی معمولاً با استانداردهایی نظیر قیمت گذاری شفاف، قانون گذاری ساده، هزینه ها و کارمزدهای مشخص و نیرویهای بازار شناخته میشود و قیمت های اوراق بهاداری که معامله میشوند تعیین مینماید.
بعضی از بـازارهای مــالی فقط به مشارکت کنندگان اجازه میدهند تا یک سری معیارهای خاص را برآورده نمایند که میتواند بر اساس عواملی مثل میزان پول نگه داشته شده، موقعیت جغرافیایی سرمایه گذار، دانش بازارها یا حرفه مشارکت کننده باشد.
توضیحاتی در مورد بازار مالی
بازارهای مالی میتوانند تقریباً در هر کشوری در جهان یافت شوند. بعضی از آنها بسیار کوچک هستند و فقط چند شرکت کننده دارند، درحالیکه برخی بازارهای دیگر مثل بازار بورس نیویورک و بازارهای فارکس، میلیاردها دلار به صورت روزانه معامله میکنند . بیشتر بـازارهای مـــالی دارای دورههای سنگین تقاضا و معامله اوراق بهادار هستند. در این دورهها، قیمت ها ممکن است از استاندارد خود فراتر روند. عکس قضیه نیز در اینجا صادق است، سقوط بازارها ممکن است باعث کاهش قیمت ها از ارزش ذاتی خود، بر اساس سطوح تقاضا یا سایر نیروهای اقتصاد کلان مثل نرخ مالیات، تولید ملی یا سطوح اشتغال شود.
شفافیت اطلاعات جهت افزایش اعتمادبهنفس مشارکت کنندگان و پرورش یک بازار مالی کارآمد، مهم است.
-
بازار نزولی
تعریف بازار نزولی چیست؟
بازار نزولی به بازاری گفته میشود که در آن شرایط بازار موجب میشود قیمت اوراق بهادار بهطور مدام و روزانه کاهش یابد و بدبینی فراگیری باعث شکلگیری احساس منفی همگان نسبت به آینده و دشواری حفظ شرایط فعلی بازار شود. در چنین شرایطی سرمایه گذاران کاهش قیمت ها و زیان در بازار نزولی را پیشبینی میکنند و میدانند روند فروش هر چه بیشتر دارایی ها ادامه پیدا خواهد کرد، بنابراین فقط بدبینی است که روزبهروز بیشتر میشود. گرچه آمار و ارقام برای بازارهای مختلف متفاوت است اما معمولاً یک کاهش ۲۰ درصدی یا بیشتر در شاخص بورس های شناختهشدهای نظیر داو جونز یا S&P در طول یک بازه زمانی حداقل دو ماهه به عنوان نشانهای برای رکود در بازار و شکلگیری بازاری نزولی بهحساب میآید.
توضیحاتی در مورد بازار نزولی
یک بازار نزولی نباید با فرآیند اصلاح یا تعدیل بازار که یک روند مقطعی با مدت زمان کمتر از دو ماه است، اشتباه گرفته شود. اگرچه فرآیند اصلاح بازار اغلب امکان بسیار خوبی را برای سرمایه گذاران فراهم میکند تا در بهترین نقاط ممکن وارد بازار شوند، اما در بازارهای نزولی بهندرت نقاط ورود خوبی برای سرمایه گذاران فراهم میشود، چون در این بازارها زمانبندی دقیق برای شناسایی و پیشبینی کف قیمت کار دشواری است. سرمایه گذاری در شرایط رکودی میتواند بسیار خطرناک باشد زیرا برای یک سرمایه گذار دشوار خواهد بود تا سودهای فوقالعادهای در دوره رکود بازار از آن خود کند.
-
بازار نقدی
تعریف بازار نقدی چیست؟
بازاری که برای انجام فوری معاملات شامل خرید و فروش کالاها و اوراق بهادر ایجاد شده است، بازار نقدی گفته میشود. در بازار نقدی، مبادله کالاها و پول بین فروشنده و خریدار در زمان حال صورت میگیرد، چنانکه این امر در مقابل بازار آتی قرار دارد که در آن چنین مبادلاتی در تاریخ مشخصی در آینده رخ میدهد. بازار نقدی همچنین بهعنوان بازار نقطهای شناخته میشود، زیرا معاملات “در یک نقطه از زمان” انجام میشود.
توضیحاتی در مورد بازار نقدی
معاملات بازار نقـدی میتواند در یک بازار بورس یا فرابوس انجام گیرد. در مقابل، معاملات مربوط به قراردادهای آتی در بورسهای جداگانهای مخصوص قراردادهای آتی و مشتقه معامله میشوند. برای یک کالای خاص، قیمت بازار نقدی آن معمولاً کمتر از قیمت بازار آتی است. این بدان خاطر است که هزینه های حمل و نقل، انبار و بیمه، در نگه داشتن کالا تا زمانی که موعد تحویل فرا برسد، لحاظ میشود.
-
بازارساز
تعریف بازار ساز چیست؟
بازار ساز نوعی از شرکتهای کارگزاری – معامله گر بورسی است که ریسک نگهداشتن تعداد مشخصی از اوراق بهادار شرکتی بهخصوص را میپذیرد تا خریدوفروش اوراق بهادار در بازار تسهیل شود و نقدشوندگی آن بهبود پیدا کند. هر بازارساز از طریق ایجاد عرضه و تقاضا به تعداد مشخص و تضمین شدهای برای سهام مختلف به قیمت بازار با مشتریان و معامله گران عادی رقابت میکند. بهمحض اینکه سفارشی دریافت میشود، بازار ساز فوراً از موجودی سهام خود میفروشد و بهاینترتیب خریدوفروش عادی سهام در بازار و نقدشوندگی سهام را تضمین میکند. این پروسه در عرض فقط چند ثانیه اتفاق میافتد و خریداران و فروشندگان عادی، متوجه این اتفاقات نمیشوند.
توضیحاتی در مورد بازار ساز
بازار نزدک (NASDAQ) مثال بسیار خوبی از عملیات بازارسازان است. در این بازار بیش از ۵۰۰ شرکت عضو وجود دارند که بهعنوان بازار ساز عمل میکنند و کمک میکنند بازار مالی بهصورت کارا و مؤثر به کار خود ادامه دهد، چراکه بازارسازان مایل هستند تا هم قیمت پیشنهادی فروش و هم قیمت پیشنهادی خرید ارائه کنند و بازار را کاراتر کنند.
-
بازارگردان
کارگزار/ معاملهگری است که با اخذ مجوز لازم و با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراقبهادار معین و تحدید دامنهی نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق میپردازد.
-
بازارگردانی
فعالیتی است که با هدف کاهش دامنهی نوسانات قیمت اوراقبهادار و تامین نقدشوندگی آن با مجوز "سازمان" توسط "کارگزار" انجام میشود.
-
بازارهای خارج از بورس
بازاری است در قالب شبکهی ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک که معاملات اوراق بهادار در آن بر پایهی مذاکره صورت میگیرد.
-
بازده
تعریف بازده چیست؟
به سود یا زیان ناشی از سرمایه گذاری بـــازده گفته میشود. بازدهی مثبت، نشانگر سود است و بازدهی منفی زیان را نشان می دهد. برای مقایسه ی بهتر بین سرمایه گذاری های مختلف، بازده اغلب به صورت سالانه و درصدی از سرمایه گذاری اولیه گزارش می شود.
نسبت های مالی زیادی برای بازدهی سرمایه گذاری ها، دارایی ها یا پروژه ها وجود دارند که در تحلیل بنیادی بسیار پر کاربرد هستند و تحلیلگران مالی با استفاده از این نسبت ها، آن دارایی یا سرمایه گذاری را ارزیابی می کنند.
توضیحاتی در مورد بازده
این اصطلاح بهظاهر ساده بدون بیان مقدماتش میتواند تا حدودی برای سرمایه گذاران گیجکننده باشد. اگر یک دارایی اعم از دارایی واقعی یا دارایی مالی را به قصد سرمایه گذاری بخرید، سود یا زیان ناشی از این سرمایه گذاری بهعنوان بـازده شناخته میشود. بازده معمولاً از دو طریق ایجاد میشود. یک وجه نقدی است که مستقیماً از محل درآمد حاصل از سرمایه گذاری دریافت میکنید و دومی سود یا زیانی است که به علت تغییر قیمت آن دارایی نصیب شما میشود.
فرض کنید مدتی قبل ۱۰۰۰ سهم شرکت فرضی قارون را خریدهاید. در پایان سال مالی در مجمع عمومی سالیانه شرکت به هر سهم ۵۰ تومان سود نقدی تعلق میگیرد. همینطور شما سهم را در قیمت ۲۲۰ تومان خریدهاید و حالا ۲۶۰ تومان شده است. بازده نقدی یا ریالی شما عبارت است از:
۹۰۰۰={۵۰+(۲۲۰-۲۶۰)}*۱۰۰۰
در مورد اوراق بهاداری نظیر سهام که درآمد ثابت ندارند تفاوتهایی در مورد نحوه محاسبه بـازده با اوراق بهادار با درآمد ثابت نظیر اوراق مشارکت وجود دارد.
قانون کلی این است که هرچه ریسک بیشتری بپذیرید، سود و زیان بالقوه شما هم بیشتر میشود.
-
بازده اضافی
تعریف بازده اضافی چیست؟
بازده سرمایه گذاری اوراق بهادار یا پرتفویای که از یک معیار یا شاخص با سطح ریسک مشابه بهتر عمل مینماید و بیشتر میشود، بازده اضافی گفته میشود. این بازده به طور گسترده برای اندازهگیری ارزش افزوده ای که پرتفوی یا مدیر سرمایه گذاری ایجاد کرده، مورداستفاده قرار گرفته و یا توانایی مدیریت را در غلبه بر بازار رامی سنجند. نام دیگر بازده اضافی آلفا است.
توضیحاتی در مورد بازده اضافی
به طور مثال، فرض کنید که یک صندوق سرمایه گذاری مشترک با سرمایه زیاد دارای سطح یکسانی از ریسک (در اینجا بتا=۱) در مقایسه با شاخص بورس است. اگر صندوق بازده ۱۲% در یک سال تولید نماید و شاخص فقط ۷% رشد کند، این تفاوت ۵ درصدی به عنوان بازده اضافی، یا آلفای تولیدشده بهوسیله مدیر صندوق در نظر گرفته میشود.
منتقدین صندوق های سرمایه گذاری مشترک و سایر پرتفویهایی که به صورت فعال مدیریت میشوند عقیده دارند که تولید بازده اضافی به صورت مداوم و در بلندمدت تقریباً غیرممکن است. به همین دلیل بیشتر مدیران صندوق های سرمایه گذاری در طول زمان عملکرد پایینتری نسبت به شاخص معیار دارند. این امر باعث محبوبیت فوقالعاده صندوق های سرمایه گذاری در شاخص و صندوق های قابل معامله در بورس شده است.
-
بازده حقوق سهامداران
تعریف بازده حقوق صاحبان سهام چیست؟
نسبت درآمد خالصی که یک شرکت برای سهامدارانش ایجاد میکند، به کل حقوق صاحبان سهام، بازده حقوق صاحبان سهام یا ROE گفته میشود. بـازده حـقوق صـاحبان سـهام میزان سودآوری شرکت را با آشکار کردن نحوه تولید سود آن شرکت با استفاده از سرمایه سهامداران، اندازهگیری میکند.
به عبارتی ROE، بازده ارزش خالص را محاسبه می کند، چرا که ارزش خالص برابر است با دارایی ها منهای بدهی ها، که همان حـقـوق صــاحبـان سـهام در ترازنامه ی شرکت می شود.
فرمول محاسبه ROE
بازده حقوق صاحبان سهام به شکل درصدی بیان می شود (مثلا ۲۵%) و طبق فرمول زیر محاسبه میگردد:
در آمد خالص شرکت تقسیم بر مجموع حقوق صاحب سهام = بازده حقوق صاحب سهام
در فرمول بالا درآمد خالص (Net income) برای یک سال کامل مالی است و قبل از پرداخت سود سهام به سهامداران عادی و بعد از پرداخت سود سهام به سهامداران ممتاز محاسبه میشود. در مجموع حقوق صاحبان سهام، سهام ممتاز منظور نمیشود.
کاربرد بازده حقوق مالکانه (Return on Equity)
بازده حقوق صاحبان سهام یک معیار ساده برای ارزیابی بـازده سرمایه گذاری ارائه می دهد. با مقایسه ROE شرکت با میانگین صنعت، ممکن است بتوان مزیت رقابتی شرکت را ارزیابی کرد. بررسی و ارزیابی ROE، همچنین می تواند در مورد نحوه مدیریت بودجه حاصل از حـقـوق صـاحبان سهـام، در ایجاد رشد و گسترش شرکت اطلاعاتی در اختیار ما قرار دهد.
زمانی که ROE در طول زمان پایدار و در حال افزایش باشد، معمولا به این معنی است که آن شرکت در تولید ارزش و سود برای سهام داران تبحر دارد. زیرا می داند چگونه درآمد خود را سرمایه گذاری کند، تا بهره وری و سود خود را افزایش دهد. در مقابل، کاهش ROE می تواند بدین معنا باشد که مدیریت تصمیمات ضعیفی در مورد سرمایه گذاری مجدد سرمایه در دارایی های غیرمولد می گیرد.
توضیحاتی در مورد بازده حقوق صاحبان سهام
بازده حقوق صاحبان سهـام برای مقایسه سودآوری یک شرکت با سایر شرکت ها، در یک صنعت خاص، کاربرد دارد.
چند نوع دیگر از این فرمول نیز وجود دارد که سرمایه گذاران میتوانند از آن استفاده نمایند:
(سود سهام داران ممتاز - در آمد خالص شرکت ) تقسیم بر مجموع حقوق صاحبان سهام عادی = بازده حقوق صاحبان سهام عادی
یک. سرمایه گذارانی که مایل هستند تا بازده حاصل از سهام عادی را ببینند میتوانند فرمول بالا را با کسر سود سهام ممتاز از درآمد خالص و همینطور کسر حقوق سهامداران ممتاز از مجموع حقوق صاحبان سهام به شکلی که در ادامه میآید، تغییر دهند:
دو. ROE ممکن است با تقسیم درآمد خالص بر میانگین حقوق صاحبان سهام به دست آید. به این منظور میانگین حقوق صاحبان سهام در ابتدا و انتهای دوره محاسبه میشود و با تقسیم درآمد خالص بر میانگین حـقوق صاحبان سهام، بـازده سهامداران عادی محاسبه میشود.
سه. همچنین این امکان وجود دارد که سرمایه گذاران تغییرات این بازده را برای یک دوره محاسبه کنند. به این صورت که در ابتدا و انتهای دوره بازده حقوق سهامداران به طور مجزا محاسبه شده و با کسر این دو عدد، تغییرات بازده محاسبه شود. این کار تغییرات سودآوری شرکت را در طول یک دوره مشخص میکند.
چیزهایی که باید به خاطر سپرد:
اگر طی دوره سهام جدید منتشر و عرضه شود، از میانگین موزون تعداد سهام در طول سال استفاده کنید.
برای شرکت های با رشد بالا، شما باید انتظار ROE بالاتری را داشته باشید.
میانگین بازده حقوق صاحبان سهام در طول ۵ تا ۱۰ سال میتواند بینش بهتری از تاریخچه رشد شرکت، در اختیارتان قرار دهد
-
بازده حقوق صاحبان سهام
تعریف بازده حقوق صاحبان سهام چیست؟
نسبت درآمد خالصی که یک شرکت برای سهامدارانش ایجاد میکند، به کل حقوق صاحبان سهام، بازده حقوق صاحبان سهام یا ROE گفته میشود. بـازده حـقوق صـاحبان سـهام میزان سودآوری شرکت را با آشکار کردن نحوه تولید سود آن شرکت با استفاده از سرمایه سهامداران، اندازهگیری میکند.
به عبارتی ROE، بازده ارزش خالص را محاسبه می کند، چرا که ارزش خالص برابر است با دارایی ها منهای بدهی ها، که همان حـقـوق صــاحبـان سـهام در ترازنامه ی شرکت می شود.
فرمول محاسبه ROE
بازده حقوق صاحبان سهام به شکل درصدی بیان می شود (مثلا ۲۵%) و طبق فرمول زیر محاسبه میگردد:
در آمد خالص شرکت تقسیم بر مجموع حقوق صاحب سهام = بازده حقوق صاحب سهام
در فرمول بالا درآمد خالص (Net income) برای یک سال کامل مالی است و قبل از پرداخت سود سهام به سهامداران عادی و بعد از پرداخت سود سهام به سهامداران ممتاز محاسبه میشود. در مجموع حقوق صاحبان سهام، سهام ممتاز منظور نمیشود.
کاربرد بازده حقوق مالکانه (Return on Equity)
بازده حقوق صاحبان سهام یک معیار ساده برای ارزیابی بـازده سرمایه گذاری ارائه می دهد. با مقایسه ROE شرکت با میانگین صنعت، ممکن است بتوان مزیت رقابتی شرکت را ارزیابی کرد. بررسی و ارزیابی ROE، همچنین می تواند در مورد نحوه مدیریت بودجه حاصل از حـقـوق صـاحبان سهـام، در ایجاد رشد و گسترش شرکت اطلاعاتی در اختیار ما قرار دهد.
زمانی که ROE در طول زمان پایدار و در حال افزایش باشد، معمولا به این معنی است که آن شرکت در تولید ارزش و سود برای سهام داران تبحر دارد. زیرا می داند چگونه درآمد خود را سرمایه گذاری کند، تا بهره وری و سود خود را افزایش دهد. در مقابل، کاهش ROE می تواند بدین معنا باشد که مدیریت تصمیمات ضعیفی در مورد سرمایه گذاری مجدد سرمایه در دارایی های غیرمولد می گیرد.
توضیحاتی در مورد بازده حقوق صاحبان سهام
بازده حقوق صاحبان سهـام برای مقایسه سودآوری یک شرکت با سایر شرکت ها، در یک صنعت خاص، کاربرد دارد.
چند نوع دیگر از این فرمول نیز وجود دارد که سرمایه گذاران میتوانند از آن استفاده نمایند:
(سود سهام داران ممتاز - در آمد خالص شرکت ) تقسیم بر مجموع حقوق صاحبان سهام عادی = بازده حقوق صاحبان سهام عادی
یک. سرمایه گذارانی که مایل هستند تا بازده حاصل از سهام عادی را ببینند میتوانند فرمول بالا را با کسر سود سهام ممتاز از درآمد خالص و همینطور کسر حقوق سهامداران ممتاز از مجموع حقوق صاحبان سهام به شکلی که در ادامه میآید، تغییر دهند:
دو. ROE ممکن است با تقسیم درآمد خالص بر میانگین حقوق صاحبان سهام به دست آید. به این منظور میانگین حقوق صاحبان سهام در ابتدا و انتهای دوره محاسبه میشود و با تقسیم درآمد خالص بر میانگین حـقوق صاحبان سهام، بـازده سهامداران عادی محاسبه میشود.
سه. همچنین این امکان وجود دارد که سرمایه گذاران تغییرات این بازده را برای یک دوره محاسبه کنند. به این صورت که در ابتدا و انتهای دوره بازده حقوق سهامداران به طور مجزا محاسبه شده و با کسر این دو عدد، تغییرات بازده محاسبه شود. این کار تغییرات سودآوری شرکت را در طول یک دوره مشخص میکند.
چیزهایی که باید به خاطر سپرد:
اگر طی دوره سهام جدید منتشر و عرضه شود، از میانگین موزون تعداد سهام در طول سال استفاده کنید.
برای شرکت های با رشد بالا، شما باید انتظار ROE بالاتری را داشته باشید.
میانگین بازده حقوق صاحبان سهام در طول ۵ تا ۱۰ سال میتواند بینش بهتری از تاریخچه رشد شرکت، در اختیارتان قرار دهد.
-
بازده سود سهام نقدی
تعریف بازده سود سهام نقدی چیست؟
بازده سود سهام نقدی یک نسبت مالی است که نشان میدهد شرکت چقدر به صورت سالانه و به نسبت قیمت سهامش، سود سهام پرداخت مینماید. بازده سود سهام نقدی به شکل درصد نشان داده شده و میتواند با تقسیم مقدار سود سهام پرداخت شده به ازای هر سهم بر قیمت یک سهم محاسبه شود. فرمول محاسبه بازده سود سهام ممکن است به شکل زیر نمایش داده شود:
توضیحات مدیرمالی در مورد بازده سود سهام نقدی
بازده سود سهام نقدی روشی برای اندازهگیری مقدار جریان نقدی است که شما برای هر یک ریال سرمایه گذاری شده در سهام به دست میآورید. بهبیاندیگر، این کار میزان ارزشی را که شما از سود سهام نقدی میگیرید، اندازهگیری مینماید.
برای توضیح بهتر مطلب، به مثالی در ادامه میآید توجه بفرمایید. فرض کنید سهام شرکت فرضی شناسا با قیمت ۲۰۰ تومان معامله میشود و سود نقدی سالانه ۱۰ تومانی به ازای هر سهم به سهامدارانش پرداخت میکند. همچنین در نظر بگیرید که سهام شرکت فرضی دیگری به نام سامانه با قیمت ۴۰۰ تومان معامله شده و آن هم سود سهام نقدی ۱۰ تومانی دارد. این بدین معنی است که بازده سود سهام شرکت شناسا ۵% است (۰٫۰۵=۲۰۰/۱۰)، درحالیکه بازده سود سهام سامانه فقط ۲٫۵% است (۰٫۰۲۵=۴۰۰/۱۰). با یکسان در نظر گرفتن سایر عوامل، سرمایه گذاری که به دنبال استفاده از پرتفوی خود برای تأمین درآمد است احتمالاً سهام شناسا را نسبت به سامانه ترجیح خواهد داد، چون بازده سود سهام نقدی دو برابری دارد.
سرمایه گذارانی که به یک جریان نقدی حداقلی از پرتفوی سرمایه گذاری خود نیاز دارند میتوانند این جریان نقدی را با سرمایه گذاری در سهامی که بازده سود سهام نقدی نسبتاً بالا و با ثباتی ارائه میکنند، به دست آورند. ولی سود سهام نقدی بالا ممکن است اغلب به قیمت از دست دادن پتانسیل رشد شرکت تمام شود. هر یک ریالی که شرکت به صورت سود سهام نقدی به سهامداران خود پرداخت میکند، پولی است که شرکت نمیتواند دوباره سرمایه گذاری کند و بهاینترتیب امکان ایجاد پتانسیل رشد برای شرکت و افزایش قیمت سهام و کسب سود سرمایه برای سهامداران از بین میرود. درحالیکه گرفتن سود نقدی برای بسیاری از سهامداران و سرمایه گذاران جذاب است ولی سهامداران میتوانند با افزایش ارزش سهامشان نیز سودهای بالا دریافت نمایند. بهبیاندیگر، وقتی شرکتها سود سهام نقدی بالایی پرداخت میکنند، ممکن است در بلندمدت برایشان هزینه بر باشد.
حالا به مثال دیگری توجه کنید. فرض کنید دو شرکت فرضی شناسا و سامانه هر دو ارزش ۱ میلیارد تومانی دارند. نیمی از این ارزش به صورت ۵ میلیون سهم ۱۰۰ تومانی نگه داری میشود. همچنین فرض کنید که در پایان سال اول این دو شرکت ۱۰% از ارزششان، یا ۱۰۰ میلیون تومان درآمد کسب میکنند. شرکت شناسا تصمیم میگیرد تا نیمی از این درآمد را (۵۰ میلیون تومان) به صورت سود سهام نقدی به سهامداران خود پرداخت کند که یعنی با نرخ ۱۰%، به ازای هر سهم ۱۰ تومان بپردازد. شناسا همچنین تصمیم میگیرد تا نیم دیگر آن را دوباره سرمایه گذاری کرده و مقداری سود سرمایه ای تولید کند، ارزش شرکت را به ۱٫۰۵ میلیارد تومان و سرمایه گذاران درآمدی را نیز راضی نگه دارد.
در عوض شرکت سامانه، تصمیم میگیرد تا سود سهامی توزیع نکند و همه درآمدهایش را مجدداً سرمایه گذاری کند. به همین دلیل ارزش سامانه را به ۱٫۱ میلیارد تومان افزایش میدهد و احتمالاً سرمایه گذاران رشدی را راضی خواهد کرد.
اگر این شرکتها به استفاده از این سیاست با نرخ یکسانی ادامه دهند و در پایان سال دوم رفتار سال قبل را تکرار کنند، سرمایه گذارانی که سهام شناسا را در اختیار دارند شاهد پرداختهای سود سهام بیشتری خواهند بود و میتوانند ۱۰٫۵۰ تومان به ازای هر سهم (۱۰٫۵۰=۵/۵۲٫۵، ۵۲٫۵=۲/۱۰۵، ۱۰۵= ۱۰% * ۱٫۰۵) با یک بازده سود سهام ۱۰٫۵ درصدی داشته باشند. در پایان سال دوم، شرکت شناسا ۱٫۱۵۵ میلیارد تومان ارزش خواهد داشت و سرمایه گذاران درآمدی اش خوشحال خواهند بود، ولی درست در همان زمان، شرکت سامانه ۱٫۲۱ میلیارد تومان ارزش خواهد داشت. اگر این سیاستها ادامهدار باشند، در پایان سال سوم، شرکت شناسا ۱٫۲۱۳ میلیارد تومان و شرکت سامانه ۱٫۳۳۱ میلیارد تومان ارزش خواهند داشت.
هر دوی این شرکتها ازنظر ارزش به شکل نمایی در حال رشد هستند، ولی سامانه با دو برابر سرعت شناسا در حال رشد بوده و در پایان سال هشتم به دو برابر ارزش واقعی خود خواهد رسید، درحالیکه شرکت شناسا برای رسیدن به دو برابر ارزش خود به ۱۴ سال نیاز دارد. با پایان سال دهم، سامانه ارزش ۱٫۷۰۶ میلیارد تومانی خواهد داشت و ارزش سامانه ۲٫۵۹۴ میلیارد تومان خواهد بود، ۵۲% بیشتر از شناسا. گرچه این مثال بسیار ساده شده است و بعید است که چنین اتفاقی رخ دهد، ولی معایب شرکتی را که سود سهام نقدی بالا پرداخت میکند به خوبی نشان میدهد.
پرداخت سود سهام نقدی بالا به سهامداران میتواند نشانه حوادث گوناگونی در شرکت باشد، مثلاً اینکه آن شرکت ممکن است در حال حاضر کمتر از حد ارزش گذاری شده باشد یا اینکه در حال اقدام برای جذب سرمایه گذاران است. در سویی دیگر، اگر شرکت سود سهام نقدی کمی پرداخت میکند یا اصلاً پرداخت سود ندارد، ممکن است نشاندهنده آن باشد که شرکت بیشازحد ارزش گذاری شده و یا اینکه در حال تلاش برای رشد سرمایه خود است.
گاهی ممکن است شرکتها فقط برای مدتزمان کوتاهی سود سهام بالا به سهامداران خود پرداخت نماید، نه مدتزمان طولانی. شرکتها اغلب در طول شرایط سخت اقتصادی یا وقتیکه شرکت در حال تجربه دوران سختی است، پرداخت های نقدی سود سهام خود را کاهش داده یا قطع میکنند، پس نمیتوان انتظار پرداخت سود نقدی سهام ثابت و به صورت دائم داشت.
افراد میتوانند با استفاده از اطلاعات مربوط به پرداخت سود سهام یک شرکت، یا با استفاده از پرداخت سود سهام اخیر یا استفاده از پرداخت فصلی اخیر و ضرب آن در عدد ۴، سودهای آتی شرکت را حدس بزند. به این کار اغلب «بازده سود سهام نقدی روبهجلو» میگویند، گرچه فرد باید از آن با احتیاط استفاده نماید چون تخمینهای مربوط به پرداخت های نقدی سود سهام ذاتاً نامطمئن است. همچنین ممکن است پرداخت های نقدی سود سهام را با قیمت سهام در طول ۱۲ ماه گذشته مقایسه نماید تا به درک بهتری از تاریخچه عملکرد برسد، عملی که به آن «بازده سود سهام نقدی رو به عقب» میگویند.
در ایران شرکتها مجاز نیستند همه سود سالیانه خود را نگهدارند. بلکه باید حداقل ۱۰ درصد سود خود را به صورت نقدی بین سهامداران تقسیم کنند.
-
بازده غیرعادی
تعریف بازده غیرعادی چیست؟
بازده غیرعادی اصطلاحی است که برای توصیف بازده بهدستآمده از اوراق بهادار یا پرتفوی در یک بازه زمانی مورداستفاده قرار میگیرد که متفاوت از نرخ بازده مورد انتظار است. نرخ بازده مورد انتظار، بازده محاسبه شدهای است که بر اساس مدل قیمت گذاری دارایی ها و با استفاده از میانگین بلندمدت بازده یا سایر ارزیابیها به دست میآید.
توضیحاتی در مورد بازده غیر عادی
بازده غیرعادی میتواند هم خوب و هم بد باشد، چون خودش به تنهایی خلاصهای است از اینکه چگونه بازده واقعی از بازده مورد انتظار متفاوت است. به طور مثال، کسب ۳۰% در یک صندوق سرمایه گذاری که بازده میانگین ۱۰% در هر سال برای آن پیشبینی شده، یک بازده غیر عادی ۲۰% تولید خواهد کرد. از طرف دیگر، اگر بازده واقعی ۵% بود، این امر باعث تولید یک نرخ غیرعادی منفی پنجدرصدی میشد.
-
بانک
تعریف بانک چیست؟
بانک نوعی مؤسسه مالی است که دارای مجوز به عنوان دریافت کننده سپردههاست. دو نوع از بانکها وجود دارند: بانکهای تجاری و بانکهای سرمایه گذاری. در بیشتر کشورها، بانکها بهوسیله دولت یا بانک مرکزی قانون گذاری میشوند.
توضیحاتی در مورد بانـک
بانکهای تجاری اساساً بر مدیریت برداشت ها و سپرده ها در کنار تأمین وام های کوتاهمدت به اشخاص و کسبوکارهای کوچک تمرکز دارند. مشتریان عموماً از این بانک ها برای حساب های جاری و سپرده ساده، گواهی سپرده و بعضیاوقات وام مسکن استفاده میکنند. بانکهای سرمایه گذاری بر تهیه خدماتی چون اعتبار و سازماندهی مجدد شرکت های بزرگ برای مشتریان نهادی، تمرکز دارند.
درحالیکه بیشتر بانکها به صورت فیزیکی و آنلاین در عرصه حضور دارند، اما بعضی از بانکها فقط به صورت آنلاین به فعالیت مشغولاند. بانکهای فقط آنلاین نرخ های سود بالاتر و هزینه های کمتری ارائه میدهند. راحتی، نرخ های سود و هزینه ها از عوامل اصلی مؤثر در تصمیمگیری مشتریان برای تجارت با بانکهاست. به عنوان جایگزینی برای بانکها، مصرف کنندگان میتوانند از خدمات مؤسسات اعتباری بهرهجویند.
-
بانی
شخص حقوقی است که نهاد واسط برای تأمین مالی وی در قالب عقود اسلامی، اقدام به انتشار اوراق اجاره مینماید.
-
بتا
تعریف بتا چیست؟
بتا معیاری از بیثباتی، یا ریسک سیستماتیک اوراق بهادار یا سبد سهام در مقایسه با کل بازار است. بتـا در مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (CAPM) استفاده میشود، مدلی که بازده پیشبینیشده یک دارایی را بر اساس بتای آن و بازده پیشبینیشده بازار محاسبه میکند.
بتـا همچنین با عنوان «ضریب بتا» نیز شناخته میشود.
توضیحاتی در مورد بتا
بتـا با استفاده از تحلیل رگرسیون محاسبه میشود و شما میتوانید به بتـا به شکل گرایش بازده اوراق بهادار برای پاسخ به نوسانات بازار نگاه کنید. بتای ۱ نشان میدهد که قیمت اوراق بهادار با نوسانات بازار حرکت خواهد کرد و کموزیاد خواهد شد. بتای کمتر از ۱ یعنی قیمت اوراق بهادار نوسانات کمتری نسبت به بازار دارد. بتای بزرگتر از ۱ به معنی این است که قیمت اوراق بهادار بیثباتتر از بازار خواهد بود و بیشتر دچار نوسان میشود. بهطور مثال، اگر بتای سهامی ۱٫۲ باشد، بهصورت تئوری ۲۰% بیثباتتر از بازار است.
گفتنی است افزایش بتـا به معنی بیشتر شدن نوسانات بازده اوراق بهادار (سهام) و افزایش ریسک سرمایه گذاری است.
-
بخشهای اقتصادی
فعالیتهای اقتصادی از نظرظاهری تشابهاتی دارند که عموماً در سه گروه قابل جمع می باشد. ۱-. فعالیت تولیدی: عبارتست از فعالیتی که طی آن مواد اولیه یا کالای نیمه ساخته درطی فرآیند دستی یا ماشینی به صورت تکی یا سری به کالای جدیدی تبدیل میگردند. ۱-۱-. گروه واحدهای صنعتی ومعدنی نظیر انواع کارخانه های تولیدی نظیر استخراج معادن مختلف شیشه – سیمان – خودرو و.... ۲-۱-. گروه ساختمان : ساختمانهای مسکونی ،ویلائی، پاساژ و .......) (راهسازی – جاده- پل – فرودگاه و.....) ۳-۱-. گروه کشاورزی: طیور نظیر مرغداری گوشتی وتولید تخم مرغ وشترمرغ و...... . دام نظیر گاوداری – گوسفندداری (گوشتی- شیری – گوسفند داشتی و.......) باغات وزمینهای کشاورزی وکالاهای واسطه ای. ۲- .بازرگانی : فعالیتهای خرید وفروش و واردات وصادرات کالا به صورت جزئی وکلی توسط اشخاص حقیقی وحقوقی بدون ایجاد تغییرات در ماهیت وظاهر کالا. ۳-. خدمات : فعالیتهای را در بر می گیرد که نیروی کار وتخصص خودرا درانجام امور موردنظر مورد استفاده قرار میگیرد وطیف گسترده ای در بخش اقتصادی را به خود اختصاص می دهند. (بانکها، بیمه ، حق العمل کاری، تعمیرات، تحقیقات، امورحقوقی، امور پزشکی وبیمارستانی، حمل ونقل، گردشگری وهتلداری، واحدهای آرایشگری، تهیه غذا.
-
بدهی
تعریف بدهی چیست؟
مقدار پولی که یک نفر از فردی دیگر قرض میگیرد. بسیاری از شرکتها از بدهی برای تأمین مخارجی استفاده میکنند که در شرایط عادی هیچگاه قادر به تأمین هزینه آن مخارج بهتنهایی نیستند. قرارداد که بین فرد قرض گیرنده و طرفی قرض دهنده منعقد میگردد، این اجازه را صادر میکند که فرد قرض گیرنده در قبال پرداخت مبلغی اضافهتر تحت عنوان بهره، از آن پول استفاده کند و در زمانی مشخص بدهی خود را به فرد قرض دهنده پرداخت کند.
توضیحاتی در مورد تولید ناخالص داخلی
اوراق قرضه، اوراق مشارکت، وام ها و اوراق تجاری همه مثالهایی از بـدهی هستند. بهعنوان نمونه، شرکتی ممکن است به دنبال قرض کردن ۱ میلیارد تومان باشد تا بتواند یک مقدار مشخصی تجهیزات برای کارخانه تازه تأسیس خود خریداری نماید. در این مورد، بدهی یک میلیارد تومانی باید با بهره مربوطه در یک تاریخ مشخص در آینده به طلبکار برگردانده شود.
-
بدهی بلندمدت
تعریف بدهی بلندمدت چیست؟
بدهی بلندمدت شامل وام ها و تعهدات مالی است که بیش از یک سال به طول میانجامند. بدهی بلندمدت برای یک شرکت میتواند شامل هر تعهد مالی یا اجارهای باشد که بعد از یک دوره ۱۲ ماهه مهلتشان سر میرسد. بدهی بلندمدت میتواند برای دولتها هم قابلاعمال است، به عبارتی کشورها هم میتوانند بدهی بلندمدت داشته باشند.
از بدهی های بلندمدت میتوان با نام وام بلندمدت نیز یاد کرد.
توضیحاتی در مورد بدهی بلندمدت
تعهدات مالی و اجارهای که به آن بدهی های بلندمدت یا بدهی های ثابت میگویند، شامل اوراق قرضه یا اوراق مشارکت شرکتی یا اجارهنامههای بلندمدت است که در ترازنامه یک شرکت نوشته میشوند. اغلب بخشی از این بدهی های بلندمدت در طول یک سال پرداخت میشود که با عنوان بدهی های جاری طبقهبندی و در ترازنامه ثبت میشوند.
در یک ترازنامه، بدهی های شرکت یا به عنوان بدهی های مالی و یا بدهی های عملیاتی دستهبندی میگردند. بدهی های مالی به بدهی هایی اشاره دارد که به سرمایه گذاران یا سهامداران مربوط میشود. اینها شامل اوراق مشارکت (قرضه) و سهام هستند. بدهی های عملیاتی به اجارههای بلندمدت یا تسویه نشده اشاره دارد که برای تهیه امکانات و خدمات برای شرکت به وجود میآیند. اینها هر چیزی از فضای ساختمانی اجاره شده و تجهیزات تا برنامههای بازنشستگی کارکنان را شامل میشود.
اوراق قرضه یکی از رایجترین انواع بدهی های بلندمدت به شمار میآید. شرکت ها ممکن است به دلایل مختلفی برای افزایش بودجه اقدام به توزیع اوراق قرضه کنند. فروش اوراق قرضه یک درآمد فوری به همراه دارد، اما شرکت در نهایت مجبور است آن را پرداخت کند.
چرا بدهی های بلندمدت؟
شرکت ها برای به دست آوردن سرمایه فوری از بدهی بلندمدت استفاده میکنند. به طور مثال، شرکت های نوپا نیازمند بودجه قابلتوجهی برای پرداخت هزینه ها همچون هزینه های تحقیق و توسعه، بیمه، گواهی نامه و هزینه های مجوز، تجهیزات و تدارکات و تبلیغ و ارتقا هستند. همه کسبوکارها نیاز به تولید درآمد دارند و بدهی بلندمدت راه مؤثری برای داشتن درآمدی فوری برای تأمین مالی پروژهها است.
بدهی بلندمدت: سودمند یا زیان آور؟
ازآنجاییکه این نوع بدهی ها بزرگ هستند، پرداخت آن مدتها زمان میبرد. شرکت های با بدهی بلندمدت زیاد در پرداخت خود با سختی مواجه میشوند، چنانکه بیشتر سرمایه شان به پرداخت بهره اختصاص یافته و تخصیص پول به سایر بخشها مشکل میشود. شرکت میتواند با بررسی نسبت بدهی به حقوق صاحب سهام تعیین کند که آیا بدهی بلندمدت زیادی ایجاد کرده یا نه.
نسبت بدهی به حقوق صاحب سهام بالا به این معنی است که شرکت بیشتر سرمایه گذاری خود را با بدهی انجام میدهد. اگر این نسبت خیلی بالا باشد و شرکت نتواند به خاطر کاهش درآمد یا سایر مشکلات بدهی اش را پرداخت نماید، شرکت با ریسک ورشکستگی بالا روبرو میشود.
نسبت بدهی به حقوق صاحب سهام بالا برای شرکت نسبت به رقبایش که ممکن است پول بیشتری داشته باشند، یک نقطهضعف بهحساب میآید. بسیاری از صنایع، شرکت ها را تشویق به استفاده از بدهی بلندمدت زیاد میکنند تا ریسک ها و هزینه های مربوط به ایجاد درآمد با ثبات را کاهش دهند. بهطوریکه حتی از استانداردی که مقدار بدهی بلندمدتی یک شرکت را معین میکند، فراتر میروند.
امروزه بانک ها ترازنامه شرکت ها را دقیقتر بررسی میکنند و سطح بالایی از بدهی میتواند شرکت را از استفاده دوباره از بدهی منع کند. متعاقباً، بسیاری از شرکت ها در حال وفق دادن خود با این قانون هستند تا از جریمه شدن جلوگیری کنند، مثل برداشتن گامهایی جهت کاهش بدهی بلندمدتشان و تکیه بر منابع باثبات درآمد.
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام پایین نشان از آن دارد که شرکت در حال رشد یا پیشرفت است، چون بر بدهی و تلاش برای بازپرداخت اقساط وام تمرکز ندارند؛ اما شرکت باید همچنان نسبت خود را با نسبت سایر شرکت ها مقایسه کند، چون این کار به تعیین اهرم اقتصادی کمک میکند.
همهچیز بدهی بلندمدت هم بد نیست و با یک نگاه منطقی میتوان گفت بدهی بلندمدت برای هر شرکتی ضروری است. آن را بهعنوان حساب اعتباری برای یک کسبوکار در نظر بگیرید: در کوتاهمدت، این حساب اعتباری به شرکت اجازه میدهد تا وقتی هنوز نوپاست در پروژههایی که برای پیشرفت و موفقیت نیاز دارد، با هدف پرداخت بدهی در زمان رسیدن به سودآوری، سرمایه گذاری کند. بدون بدهی بلندمدت، بیشتر شرکت ها هیچگاه نمیتوانند از زمین بلند شوند؛ بنابراین استفاده از بدهی بلندمدت برای هر شرکتی لازم است، اما اینکه چه مقدار وام نیاز است نقش بزرگی در وضعیت فعلی و آینده شرکت دارد.
-
برنامه سرمایه گذاری مجدد سود سهام
تعریف برنامه سرمایه گذاری مجدد سود سهام چیست؟
برنامه سرمایه گذاری مجدد سود سهام برنامهای است که بهوسیله شرکتها ارائه میشود که در آن به سرمایه گذاران اجازه میدهد تا سود سهام نقد خود را مجدداً با خرید سهام اضافه، مجدداً سرمایه گذاری نمایند.
چنین برنامهای در ایران وجود ندارد.
توضیحاتی در مورد برنامه سرمایهگذاری مجدد سود سهام
برنامه سرمایه گذاری مجدد سود سهام راه فوقالعادهای برای افزایش ارزش سرمایه گذاری شماست. بیشتر برنامههای سرمایه گذاری مجدد سود سهام به شما اجازه میدهند تا سهام را بدون کمیسیون و با یک تخفیف قابل توجه نسبت به قیمت فعلی آن خریداری نمایید. این نوع برنامهها به سرمایه گذاری های مجدد زیر ۱۰ دلار مجوز نمیدهند.
-
بستن نماد
توقف معاملات هر یک از انواع اوراق بهادار طی دورهی معین طبق دستورالعمل مربوطه میباشد.
-
بنگاه
واحد اقتصادی که در تولید کالا یا خدمت فعالیت میکند، اعم از آن که دارای شخصیت حقوقی یا حقیقی باشد.
-
بهای تمام شده کالا
تعریف بهای تمام شده کالا فروش رفته چیست؟
بهای تمام شده کالا فروش رفته، هزینه های مستقیم مربوط به تولید کالاهای فروخته شده توسط یک شرکت است. این مقدار شامل هزینه مواد مصرفی در تولید کالا در کنار هزینه های مستقیم نیروی کار مورد استفاده در تولید آن کالا است. هزینه های غیرمستقیم مثل هزینه های توزیع و فروش در نظر گرفته نمیشوند. بهای تمام شده کالا فروش رفته در صورت سود و زیان ظاهر میشود و میتواند برای محاسبه حاشیه سود ناخالص شرکت از درآمد کسر شود.
توضیحاتی در مورد بهای تمام شده کالا فروش رفته
بهای تمام شده کالا فروش رفته هزینه ایجاد محصولاتی است که یک شرکت به فروش میرساند؛ بنابراین، تنها هزینه هایی که در اندازه گیری لحاظ میشوند آنهایی هستند که به صورت مستقیم به تولید محصولات مربوط هستند.
به طور مثال، بهای تمام شده کالا فروش رفته برای یک سازنده خودرو میتواند شامل هزینه های مواد اولیه برای قطعات باشد که در ساخت خودرو در کنار هزینه های نیروی کار استفاده شده، برای تولید نهایی خودرو به کار میرود. هزینه ارسال خودروها به نمایندگان فروش و هزینه نیروی لازم برای فروش خودرو حذف میشوند و در محاسبه بهای تمام شده کالا فروش رفته منظور نمیشوند.
هزینه های دقیقی که در محاسبه بهای تمام شده کالا فروش رفته لحاظ میشوند به نوع کسب و کار ها مربوط هستند. روشهای مختلفی برای محاسبه بهای تمام شده کالا فروش رفته وجود دارد اما یکی از پایهایترین راهها این است که با آغاز فهرست موجودی برای آن دوره و اضافه کردن مقدار کل خریدهای انجام شده در آن بازه و سپس کم کردن فهرست موجودی پایانی، شروع کرد. این محاسبه مقدار کل فهرست موجودی یا به بیان دقیقتر هزینه این فهرست را که توسط شرکت در این بازه فروخته شده نشان میدهد؛ بنابراین، اگر شرکتی با ۱۰ میلیارد تومان در فهرست موجودی خود آغاز کند، ۲ میلیارد تومان از خریدها درآمد داشته و در نهایت دوره را با ۹ میلیارد تومان در فهرستش به پایان ببرد، بهای تمام شده کالا فروش رفته برای این دوره ۳ میلیارد تومان خواهد بود.
-
بهره
تعریف بهره چیست؟
بهره پولی است که به عنوان امتیاز قرض دادن پول به شخص وام دهنده پرداخت میشود و معمولاً با یک نرخ سالیانه به صورت درصدی بیان میشود. بهره گاهی با نامهایی چون سود مشارکت نیز شناخته میشود و میتواند به سود حاصل از مشارکت فرد در پروژهها یا سرمایه گذاری ها اشاره کند.
توضیحاتی در مورد بهره
دو نوع اصلی بهره وجود دارد که میتواند برای محاسبه بهـره وام مورداستفاده قرار گیرد: بهره ساده و بهره مرکب.
بهـره ساده نرخ تعیین شدهای بر اساس اصل پول قرض داده شده است که قرض گیرنده باید برای جبران استفاده از پول، آن را بپردازد. بهـره مرکب سودی است هم بر اساس اصل پول و هم بر اساس سود پرداخت شده برای وام محاسبه و پرداخت میشود. در ایران فقط بهـره ساده مرسوم است و مورداستفاده قرار میگیرد اما در اکثر کشورها بـهره مرکب بیشتر استفاده میشود.
بعضی از عواملی که در محاسبه نوع سود و نرخ بهـره وام دخیل هستند عبارتاند از: هزینه فرصت (هزینه عدم توانایی قرض دهنده در استفاده از پولی که قرض میدهند)، مقدار تورم مورد انتظار، ریسک نکول یا ناتوانی وام گیرنده در باز پرداخت وام، مدت زمانی که پول قرض داده میشود، احتمال مداخله دولت در نرخ سود و نقدینگی وام.
قانون عدد ۷۲
ممکن است شما با این پیشنهاد روبروی شوید که n ریال در جایی سرمایه گذاری کنید و بعد از x سال سرمایه شما دو برابر میشود. در این صورت احتمالاً کنجکاو میشوید که نرخ بهره این سرمایه گذاری چقدر است؟ یک راه سریع برای اینکه به صورت تقریبی نرخ بهـره را تخمین بزنید، استفاده از قانون ۷۲ است. مثلاً، اگر عدد ۷۲ را بر تعداد سالها تقسیم کنید، نرخ سود تقریبی به دست میآید. برای مثال فرض کنید بانکی در تبلیغات خود اینطور مدعی میشود که اصل سپرده شما را بعد از ۵ سال دو برابر میکند. در این صورت با تقسیم عدد ۷۲ بر عدد ۵ نرخ بهره ای که بانک پرداخت میکند مشخص میشود و این نرخ برابر با ۱۴٫۴ درصد است.
توجه داشت باشید که قانون ۷۲ فقط در شرایطی به درستی عمل میکند که شرایط بهـره مرکب اعمال شود؛ یعنی هم اصل پول و سپرده شما سود دریافت کند و هم سودهای دریافتی مجدداً سرمایه گذاری شده و سود دریافت کنند.
تاریخچه
گرفتن بهره بابت قرض پول امروزه عادی شده است اما پیشازاین چندان رایج و موردقبول نبود. چراکه نرمهای اجتماعی از تمدنهای خاورمیانهای تا قرون وسطی به بهره وام به چشم نوعی گناه مینگریستند.
این تردید اخلاقی دریافت بهـره از وام، در طول دوره رنسانس از میان برداشته شد. مردم شروع به قرض دادن پول برای رشد کسبوکارها در جهت اقدامی برای بهبود موقعیت خود کردند. بازارهای در حال رشد و پویایی نسبی اقتصاد وام ها را رایجتر کرد و سود حاصل از آنها را قابلپذیرشتر. در طول همین زمان بود که پول به عنوان یک کالا در نظر گرفته شد و دریافت بهره در برابر هزینه فرصت قرض دادن آن با ارزش جلوه کرد.
فیلسوفان سیاسی در سالهای ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ نظریه اقتصادی پشت پرده دریافت سود برای پول قرض داده شده را روشن کردند. نویسندگانی چون آدام اسمیت، فردریک باستیا و کارل منگر.
ایران، سودان و پاکستان بهره را از سیستم مالی و بانکداری خود خارج کردهاند و باعث شدند تا وام دهنده ها بهجای دریافت بهره از پولی که قرض داده بودند، در سود و ضرر آن شریک شوند. این روند در بانکداری اسلامی که از دریافت سود بر وام ها اجتناب میکند، در اواخر قرن ۲۰ رایجتر شد.
-
بهره مرکب
تعریف بهره مرکب چیست؟
بهره مرکب، بهره ای است که بر اصل سرمایه اولیه و همچنین بر بهره انباشته شده از دوره های قبلی سپرده یا وام محاسبه میشود. بهره مرکب میتواند بهعنوان “بهره بر سود” یا “سودِ سود” در نظر گرفته شود و باعث میشود تا سپرده یا وام با نرخ بیشتری از نرخ عادی رشد داشته باشد. چرا که در نرخ های عادی بهره یا سود فقط بر مقدار اصل سرمایه محاسبه میشود.
نرخی که به بهره مرکب تعلق میگیرد به دوره تناوب ترکیب بستگی دارد. هرچه تعداد دوره های ترکیب بیشتر باشد، بهره مرکب هم بزرگتر میشود. به همین خاطر، مقدار بهره مرکب که به یک وام یک میلیون تومانی به صورت سالانه و با نرخ ۱۰% تعلق میگیرد کمتر از مقدار بهره مرکبی است که به همان وام یک میلیون تومانی اما این بار با نرخ ۵% و به صورت شش ماهه تعلق میگیرد، اگرچه بازه زمانی هر دو در مجموع یک سال است. بهرهمرکب به علت ماهیت ربوی آن، در اقتصاد و بانکداری اسلامی رد شده است و در کشور ما مورد استفاده قرار نمیگیرد.
توضیحاتی در مورد بهرهمرکب
سرمایه گذاری اصل پول و هرگونه بهره تجمعی ناشی از آن برای بیش از یک دوره، مرکب کردن گفته میشود. مرکب کردن بهره یعنی دریافت بهره از محل بهره. نتیجه این کار بهره مرکب نامیده میشود. در بهره ساده، بهره دریافتی سرمایه گذاری نمیشود و بنابراین بهرهای که در هر دوره دریافت میشود، صرفاً از محل سرمایه گذاری اولیه است.
اثر مرکب کردن در کوتاهمدت چندان زیاد نیست ولی با افزایش مدت سرمایه گذاری، سرمایه گذاری شما افزایش هنگفتی خواهد داشت. فرض کنید یکی از اجداد شما، مبلغ ناچیز ۱۰ ریالی را ۲۰۰ سال پیش و با نرخ بهره مرکب ۱۲ درصد سرمایه گذاری کرده بود. در این صورت حالا شما وارث چیزی در حدود ۶۹۷۵۹۶۸۸۷۲۰ ریال بودید. رقم قابلتوجهی است.
توجه داشته باشید که بهره ساده در هر سال برابر با ۱٫۲ ریال است و مجموع بهره های ساده طی ۲۰۰ سال مجموعاً ۲۴۰ ریال میشود. با مقایسه بهره ساده ۲۴۰ ریالی و بهرهمرکب ۶۹۷۵۹۶۸۸۷۲۰ متوجه تفاوت بهره ساده و مرکب میشوید.
برای محاسبه بهره مرکب از فرمول زیر استفاده میشود:
بهره مرکب = [P (1 + i)n] – P
= P [(1 + i)n – ۱]
در اینجا:
P= اصل سرمایه
i= نرخ بهره اسمی سالیانه به شکل درصد
n= تعداد دوره های ترکیب.
به طور مثال: مقدار بهره مرکب یک مبلغ ۱۰۰۰۰ تومانی به صورت سالانه ۱۰% (i= 10%) برای ۱۰ سال (n= 10) به صورت زیر خواهد بود:
[P (1 + i)n] – P = [10000(1+0.10)^10]-10000=25937.42-10000= 15937.42
-
بهره ناخالص
تعریف بهره ناخالص چیست؟
نرخ سود سالانهای که به هر سرمایه گذاری، اوراق بهادار یا حساب سپرده قبل از مالیات یا کسر هر پول دیگری، پرداخت میشود بهره ناخالص گفته میشود. بهره ناخالـص سودی است که دارندگان اوراق قرضه از سرمایه گذاری خود دریافت میکنند که در معرض مالیات قرار خواهد داشت. این تعریف در برابر بهره خالص قرار دارد.
توضیحاتی در مورد بهره خالص
درصدی از سود باید برای سرمایه گذاری، اوراق بهادار یا سپرده به شکل کسریهایی چون مالیات، عوارض یا هزینه ها پرداخت شود. مثلاً، اگر شما ۳ میلیون تومان در حساب پس انداز خود با نرخ سود سالیانه ۲۰ درصد داشته باشید که به صورت سالانه محاسبه شده است، بهره ناخالص شما ۶۰۰۰۰۰ تومان خواهد بود. اگر شما ۱۵ درصد مالیات داشته باشید، بازده خالص ۵۱۰۰۰۰ تومان و مالیات ۹۰۰۰۰ تومان است.
-
بودجه
تعریف بودجه چیست؟
تخمینی از درآمد و هزینه در طول یک بازه زمانی مشخص در آینده بودجه نام دارد. بـودجه میتواند برای شخص، خانواده، گروهی از افراد، کسبوکار یا شرکت، دولت، کشور، سازمانهای چندملیتی یا تقریباً هر چیزی که درآمد و هزینه دارد، مورد استفاده قرار بگیرد.
بودجه برای مدیریت مخارج ماهیانه و سالیانه بسیار مفید است. همینطور برای اتفاقها و هزینههای پیشبینی نشده یا خریدهای بزرگ مثل خونه، بودجه بندی خیلی مهم است. این که درآمد ها و مخارج خودتون رو پیگیری کنید، به معنی این نیست که تلاش زیاد یا دانش ریاضی بالایی نیاز هست، و همینطور به این منظور نیست که چیزی که میخواهید رو نباید بخرید. فقط به این معنی هست که بدونید پولهای شما کجا استفاده شدند و بر شرایط مالی خودتون کنترل داشته باشید. استفاده از بودجه فقط برای کسانی نیست که باید همیشه مراقب دخل و خرجشون باشند. تقریبا همه، حتی افرادی که درآمدهای زیادی دارند یا حساب بانکی پر از پول دارند، میتونند از مزایای بودجهبندی استفاده کنند.
توضیحاتی در مورد بـودجه
بـودجه یک مفهوم در اقتصاد خرد است که معاوضه یک کالا در عوض کالای دیگر را نشان میدهد. بعد از این معاوضه یا به اصطلاح در آخرین خط، مازاد بودجه نشاندهنده سودآوری این معاوضه است. درحالیکه بـودجه متوازن به این معنی است که درآمدهای پیشبینی شده با هزینه ها برابر خواهند بود. کسری بـودجه نیز یعنی هزینه ها از درآمدهای پیشبینی شده فراتر رفته اند. بـودجه ها معمولاً در طول دورههایی (اغلب یک ساله)، گردآوری شده و دوباره مورد ارزیابی قرار میگیرند. تنظیمات بـودجه بندی بر اساس اهداف سازمان یا شرکت انجام میشود.
-
بودجه بندی سرمایه ای
تعریف بودجه بندی سرمایه ای چیست؟
روندی که در آن یک کسب و کار تعیین میکند که آیا پروژه هایی نظیر ساخت یک ساختمان یا سرمایه گذاری بلندمدت برای ساخت یک نیروگاه ارزش پیگیری دارد یا خیر، بودجه بندی سرمایه ای گفته میشود. اغلب، جریانات نقدی ورودی و خروجی پروژهای که در آینده محقق خواهد شد، برآورد میشود تا مشخص گردد که آیا سود ناشی از سرمایه گذاری، به معیارهای هدف نزدیک است یا خیر. این موضوع همچنین با عنوان «ارزیابی سرمایه گذاری» نیز شناخته میشود.
توضیحاتی در مورد بودجه بندی سرمایه ای
برنامه ریزی و مدیریت سرمایه گذاری های بلندمدت شرکت بودجه بندی سرمایه ای نام دارد. در بودجه بندی سرمایه ای مدیران مالی سعی میکنند فرصتهای سرمایه گذاری که منافع آن بیشتر از هزینههایش است شناسایی و معرفی کنند. درواقع در این فرآیند فرصتهایی شناسایی میشوند که ارزش فعلی جریانات نقدی ورودی حاصل از آن بیشتر از ارزش فعلی جریانات نقدی خروجی از آن باشد. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که تنها میزان جریانات نقدی مورد انتظار اهمیت ندارد، بلکه باید به زمان مورد انتظار برای دریافت این جریانات نقدی و درصد اطمینان از دریافت آن (ریسک سرمایه گذاری) نیز توجه کرد؛ بنابراین فرآیند ارزیابی جریانات نقدی، زمان حصول این جریانات و ریسک موجود در آنها اساس بودجه بندی سرمایه ای را تشکیل میدهد.
بهصورت ایده آل، کسب و کارها باید تمام پروژه ها و فرصتهایی را که منجر به افزایش ارزش سهامداران میشود، بهطورجدی دنبال کنند؛ اما به علت محدود بودن سرمایه موجود برای پروژه های جدید، مدیریت باید از روشهای بودجه بندی سرمایه ای استفاده کند تا تعیین کند که کدام پروژه ها بیشترین بازگشت سرمایه را در یک بازه زمانی مشخص برای سهامداران خواهد داشت.
-
بودجه نقدی
تعریف بودجه نقدی چیست؟
بودجه نقدی تخمینی از جریانهای ورودی و خروجی وجه نقد برای یک کسب کار یا یک شخص برای یک دوره زمانی مشخص است. بودجـه نقدی اغلب برای تعیین اینکه آیا یک شرکت، پول کافی برای اجرای عملیات جاری و روزانه خود در اختیار دارد و اینکه آیا وجه نقد بیشازحد در بخشهای بدون بازده رها شده یا خیر، مورد استفاده قرار میگیرد.
توضیحاتی در مورد بودجه نقدی
بودجه نقدی بسیار اهمیت دارد، مخصوصاً برای کسبوکارهای کوچک، زیرا به شرکت اجازه میدهد تا تعیین کند چه مقدار اعتبار به مشتریان ارائه کند و خود نیز با مشکلات نقدینگی مواجه نشود.
برای اشخاص، ایجاد یک بودجـه نقدی روش خوبی برای تعیین آن است که وجه نقد آنها معمولاً در کجاها خرج میشود. این آگاهی میتواند ازاینجهت سودمند باشد که دانستن میزان مخارج و مصارف و کاهش هزینه های غیرضروری میتواند فرصتهایی برای پس انداز جانبی فراهم آورد.
به طور مثال، بدون داشتن یک بودجه نقدی، پرداخت ۵۰۰۰ تومان بهصورت روزانه برای یک لیوان چای به نظر خیلی چیز خاصی نخواهد بود؛ اما با ایجاد یک بـودجه نقــدی که مصارف معمول سالانه را به حساب میآورد. این مقدار مصرف روزانه به ظاهر کوچک به مبلغ سالیانه ۱۸۲۵۰۰۰ تومان میرسد که میتوان آن را برای چیزهای دیگری خرج کرد. اگر شما بهصورت معمول به کافی شاپ های ویژه و گران قیمت میروید، مصرف سالانه شما به شکل قابل توجهی بیشتر خواهد بود.
کاربرد بودجه نقدی چیست؟
یک شرکت برای تعیین اینکه آیا پول نقد کافی برای ادامه فعالیت در بازه زمانی مشخص شده دارد، از بـودجه نقـدی استفاده خواهد کرد. همین طور بودجـه نــقدی بینشی از میزان وجه نـقد مورد نیاز شرکت یا مازاد وجـه نــقد آن فراهم می کند، که باعث میشود شرکت استفاده ی بهینه ای از پول نـقد کند.
افق های زمانی بـودجه نـــقدی چگونه است؟
بـودجه های نــقدی را می توان به عنوان بــودجه های نقدی کوتاه مدت ، معمولاً یک بازه زمانی هفتگی یا ماهانه، یا بــودجه های نــقدی بلند مدت که به صورت سالیانه در نظر گرفته می شوند، مشاهده کرد.