ضریب اعتماد مصرف کننده یکی از معیارهای اقتصادی بسیار مهم در همه کشورها بهحساب میآید و برای اندازهگیری میزان خوشبینی مصرفکنندگان نسبت به شرایط اقتصادی جامعه به کار میرود. این شاخص درواقع نشان میدهد هر فرد نسبت به پایدار ماندن درآمدهای آتی خود چقدر مطمئن است؟ درصورتیکه فرد اطمینان داشته باشد درآمد فعلیاش تا چندین سال آینده با نرخ رشد ۱۰ درصد افزایش خواهد داشت، با خیال آسودهتری کالاها و خدمات موردنیاز خود را مصرف خواهد کرد.این شاخص در کشورهای مختلف بهصورت ماهانه و بر اساس اطلاعات جمعآوریشده از تعداد دو تا پنج هزار خانوار مصرف کننده محاسبه میشود و بخشی از آن نشاندهنده وضعیت فعلی و بخشی دیگر نشاندهنده وضعیت آتی اقتصاد است.
برای محاسبه این ضریب پنج سؤال اساسی از خانوارها پرسیده میشود:
- شرایط فعلی اقتصاد کشور چگونه است؟
- شرایط اقتصاد و تجارت در شش ماه آینده چگونه خواهد بود؟
- شرایط کار و درآمد خود را در حال حاضر توصیف کنید.
- شرایط کار، درآمد یا بیکاری را در شش ماه آینده چگونه پیشبینی میکنید؟
- پیشبینی شما از درآمد کل خانواده در شش ماه آینده چیست؟
بهطورکلی میتوان گفت در شرایط اقتصادی مساعد، مصرفکنندگان با اعتماد بیشتری نسبت به آینده رفتار میکنید و خرید بیشتری انجام خواهند داد. از سوی دیگر، در شرایط رکود اقتصادی، مصرفکنندگان به سمت صرفهجویی و ذخیره کردن سرمایه و درآمد خود متمایل میشوند.
این ضریب در همه کشورها بهعنوان یکی از مهمترین شاخص های اقتصادی، تأثیر بزرگی بر تعیین نرخ بهره بانکی، شاخص های بازار بورس و برنامهریزی مؤسسات تجاری دارد. بااینحال هیچگاه این شاخص در ایران محاسبه نشده و تأثیر آن بر سایر شاخص ها مورد بررسی قرار نگرفته است. اما شما میتوانید خودتان به این پنج سؤال پاسخ دهید. مطمئناً پاسخ روراست و صادقانه شما به این پرسشها دیدگاه روشنی را به شما خواهد داد. چراکه اقتصاد چیزی ست که همه آن را با تمام وجودشان درک میکنند.
خرده فروشی نیز یکی از شاخص های دیگری است که مورداستفاده فراوان اقتصاددانان و سرمایه گذاران قرار میگیرد. این شاخص گزارشی از مجموعهای از کسبوکارها که بهطور مستقیم تولیداتشان را به مصرفکنندگان میفروشند تهیه میکند و ارزش ریالی همه محصولاتی را که میفروشند، اندازهگیری میکند. شاخص خرده فروشی میزان مخارج مصرفکنندگان را از دید تولیدکنندگان نشان میدهد و مانند شاخص اعتماد مصرف کننده بهصورت ماهیانه در کشورهای مختلف اندازهگیری میشود. در ایران نیز محاسبه این شاخص بر عهده مرکز آمار ایران است اما بهصورت مرتب گزارش نمیشود.