همزمان با گسترش بازارهای مالی اسلامی، طیف وسیعی از ابزارهای مالی منطبق با قوانین و مقررات اسلامی نیز طراحی شد که یکی از رایجترین آنها، صکوک (Sukuk) نام دارد. در واقع صکوک،جایگزین اوراق قرضه می باشد. صکوک عبارتست از گواهیهایی با ارزش اسمی یکسان که پس از اتمام عملیات پذیرهنویسی، بیانگر پرداخت مبلغ اسمی مندرج در آن توسط خریدار به ناشر است و دارنده آن، مالک یک یا مجموعهای از داراییها، منافع حاصل از دارایی و یا ذینفع یک پروژه یا یک فعالیت سرمایهگذاری خاص میشود. اساساً صکوک بر ۱۴ نوع تقسیم می شود که از بین آنها تنها استفاده از صکوک اجاره، سلم و استصناع و تا حدی صکوک مشارکت، مرابحه و مضاربه رایج است.در حال حاضر در ایران از صکوک اجاره برای تأمین مالی استفاده می شود و همچنین دستورالعمل صکوک مرابحه نیز در دستور کار سازمان بورس اوراق بهادار قرار گرفته است.
این نوع از اوراق واسط با واگذاری اوراق به مردم و جمع آوری وجوه، به وکالت از طرف آنها یک دارایی ثابت مشهود را از بانی (بنگاه) خریداری کرده سپس به همان بنگاه اجاره می دهد. به عبارت دیگر این نوع از اوراق مبتنی بر فروش و اجاره مجدد است.
در این روش شرکتهای بزرگ میتوانند با تاسیس یک شرکت دیگر، بخشی از دارایی خود را به شرکت دوم میفروشند و سپس خودشان این دارایی را از شرکت دوم اجاره (به شرط تملیک) میکنند.حال شرکت دوم بخشی از ملک خریداری شده را به صورت چندین سهم در قالب اوراق بهادار در بورس می فروشد.
سرمایه گذار با خرید اوراق صکوک، به نسبت میزان ارزش اوراق خود در مالکیت آن داراییها به صورت مشاع و نیز در اجاره بها شریک شده و در پایان مدت اجاره اصل و سود پول را دریافت مینماید. اجارهبهای دریافت شده سود وی محسوب میشود.
داراییهای قابل قبول مبنای صکوک اجاره:
– زمین
– ساختمان و تاسیسات
– ماشین آلات و تجهیزات
– وسایل حمل و نقل
واحد تامین سرمایه کارگزاری آگاه در انتشار اوراق اجاره به عنوان رکن مشاور عرضه ایفای نقش مینماید. هماکنون اوراق اجاره شرکت ایرانترانسفو و دو شرکت غیربورسی دیگر توسط این کارگزاری در دست انتشار است.