پس از پیروزی انقلاب و اجرای عملیات بانکداری اسلامی و به تبع آن ممنوعیت بهره در اقتصاد به دلایل شرعی و مبنای فقه اسلامی، انتشار و دادوستد اوراق قرضه متوقف شد. اما وجود ابزار دیگری در بازار مالی کشور که
عملکردی مشابه اوراق قرضه داشته باشد و بتواند جایگزین آن گردد و در کنترل حجم نقدینگی و مهمتر از آن در تأمین مالی طرح های زیربنایی و همچنین طرحهای تولیدی و خدماتی از منابع مالی بخش خصوصی جامعه مؤثر
باشد. ضروری به نظر میرسید.
بنابراین درپی مطالعات نسبتاً گسترده سازمان برنامه و بودجه، سازمان بورس اوراق بهادار تهران، بانک مرکزی ۱۳۷۴ ( مسأله – و وزارت مسکن و شهرسازی، در برنامۀ دوم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور) ۱۳۷۸
استقراض عمومی از طریق انتشار اوراق بهادار به عنوان یک سیاست مالی مطرح شد. در سیاستهای کلی برنامه، انتشار اوراق مشارکت، اوراق سرمایهگذاری و اوراق مشارکت کوتاهمدت به عنوان یکی از روشهای کارآمد سیاست های پولی و مالی مدنظر قرار گرفت. در طول سالهای برنامه، موارد استفاده از اوراق مشارکت گسترش یافت و اموری چون اجرای طرحهای بزرگ ساختمانی و تأمین مالی طرحهای توسعۀ مؤسسات عمومی و خصوصی
به اوراق مشارکت مسکن اضافه شد.
براساس قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت مصوب مهرماه ۱۳۷۶ ، اوراق مشارکت، اوراق بهاداری است که با مجوز قانونی خاص یا مجوز بانک مرکزی، برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز به منظور ایجاد، تکمیل و توسعۀ طرحهای عمرانی – انتفاعی دولت مندرج در قوانین بودجه سالانه کشور یا برای تأمین منابع مالی جهت ایجاد، تکمیل و توسعۀ طرحهای سودآور تولیدی، ساختمانی و خدماتی شامل منابع مالی لازم برای تهیۀ مواد اولیه
مورد نیاز واحدی تولیدی، توسط دولت، شرکتهای دولتی، شهرداری ها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و مؤسسات عام المنفعه و شرکت های وابسته به دستگاه های مذکور، شرکتهای سهامی عام و خاص و شرکتهای
تعاونی تولید منتشر میشود و به سرمایه گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرحهای یاد شده را دارند از طریق عرضۀ عمومی واگذار میگردد.
به اوراق مشارکت سود ثابتی به طور علی الحساب تعلق میگیرد که در مقاطعی از سال پرداخت میشود. سود قطعی اوراق هم، در سررسید و از محل سود طرح مورد مشارکت و به تناسب قیمت اسمی و مدت زمان سرمایه گذاری در اوراق، تعیین و به دارندگان اوراق مشارکت پرداخت میگردد. چنانچه سود طرح، کمتر از سود علی الحساب پرداخت شده باشد یا طرح زیانده باشد، دستگاه صادرکننده اوراق مسئول آن است و سود علی الحساب پرداخت شده، قابل تعدیل یا استرداد نیست. صادرکنندگان اوراق، متعهد پرداخت سود علی الحساب در مواعد مقرر و بازپرداخت اصل مبلغ اوراق در سررسید و سود قطعی آن در فاصلۀ زمانی پنج ماه بعد از سررسیدهستند.
این تعهدات، در مورد اوراق مشارکت طرحهای عمرانی اعم از آن که دولت و یا یکی از دستگاه های اجرایی مجری آن باشند توسط دولت تعهد و تضمین میشود و در مورد اوراق مشارکت منتشر شده توسط دستگاه های عمومی (به استثنای طرحهای عمرانی) یا خصوصی، شخص حقوقی دیگری با عنوان ضامن، تعهدات ناشر را تضمین میکند. در مورد اوراق مشارکت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، این بانک پرداخت اصل و سودهای متعلقه را در سررسیدهای مقرر، از طریق بانکهای عامل تضمین میکند.