انباشت سرمایه ها و تجمیع دانش و تخصص، عوامل و فلسفه به وجود آمدن موسسات مالی و اعتباری به نام میوچال فاند (به انگلیسی: Mutual Funds) در سراسر دنیا شدند. در معنی لغوی Fund به معنی سرمایه و Mutual به معنای دوجانبه است. این موسسات عملکردی شبیه به بانکها دارند. سرمایههای خرد را از سراسر دنیا جمع آوری میکنند و در رشتههای تخصصی خود سرمایه گذاری میکنند، که این سرمایه گذاری معمولاً منجر به سود میشود، که بخشی از این سود به شرکت و بخش دیگری به سرمایه گذار تعلق میگیرد. صندوق سرمایه گذاری مشترک در اواسط دهه ۱۹۲۰ در کشور آمریکا رواج پیدا کرد و از آنجا در بقیه جهان رایج شد. در ایران صندوقهای سرمایه گذاری از سال ۱۳۸۷ تاسیس شدهاند. سازمان صادر کننده مجوز تاسیس صندوق سرمایهگذاری مشترک، سازمان بورس میباشد. سه رکن اصلی هر صندوق سرمایه گذاری در ایران عبارت است از: مدیر صندوق، متولی و ضامن. با توجه به اعتبار بالای این شرکتها و همچنین نظارت دقیق سازمان بورس بر این شرکتها، ریسک نکول پول سرمایه گذاران در صندوقهای سرمایه گذاری مشترک تقریباً به صفر رسیده است.
در بازار سرمایه ایران، صندوقها براساس ترکیب داراییها به صورت زیر طبقهبندی میشوند :
صندوق سرمایه گذاری در سهام: حداقل ٧٠درصد از داراییهای صندوق در سهام پذیرفته شده در بورس یا بازار اول فرابورس سرمایهگذاری میشود.
صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت: حداقل ٧٠درصد از داراییهای صندوق در اوراق مشارکت، سپرده بانکی، گواهی سپرده بانکی و اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایهگذاری میشود.
صندوق سرمایه گذاری مختلط: حداقل ۴٠درصد و حداکثر ۶٠ درصد از داراییهای صندوق در سهام پذیرفته شده در بورس یا بازار اول فرابورس سرمایهگذاری میشود.
مزایای سرمایهگذاری در صندوقها
برخورداری از کارشناسان حرفه ای بازار سرمایه و استفاده از نرم افزارهای مربوطه که امکان مدیریت بهینه پرتفوی را فراهم میسازد و فرد با سرمایه گذاری در این صندوقها قادر است با کمترین هزینه از مدیریت حرفهای بهره ببرد.
سادگی در ســرمــایــهگــذاری بــرای ســرمــایـهگـذاران جـزء، از دیگر مزایای این صندوق ها میباشد. از جمله، امکان بازخرید واحدهای سرمایهگذاری توسط صندوق و اطلاع از قیمت واقعی واحدهای سرمایهگذاری. این صندوقها با سرمایهگذاری در سهام، گواهیهای سپرده و اوراق مشارکت، همزمان از ابزارهای بازار پول و بازار سرمایه بهره میبرند و با متنوع سازی پرتفوی سرمایهگذاری، ریسک سرمایهگذار کاهش مییابد.
صندوق سرمایهگذاری مشترک در مقایسه با سرمایهگذاری مستقیم در سهام، ریسک نقد شوندگی را کاهش میدهد. زیرا افراد هر زمان که اراده کنند میتوانند واحدهای صندوق را ابطال نمایند، ولیکن در بازار سهام، ممکن است به دلیل بسته بودن نماد سهم و یا وجود صف، امکان معامله در هر لحظه وجود نداشته باشد. از آنجا که در این صندوقها افراد با سرمایههای خرد قادر به سرمایهگذاری هستند، با تجمیع سرمایههای اندک و هدایت آنها به سمت بازار اوراق بهادار، نقدینگی این بازار نیز افزایش مییابد.