برگه: سئوالات متداول

منظور از نرخ بهره بین بانکی نرخی است که در بازار بین بانکی تعیین می‌شود. این نرخ بر سایر بازارها تأثیر می‌گذارد؛ افزایش آن هزینه تأمین کسری را افزایش می‌دهد و بانک‌ها حاضر می‌شوند با نرخ‌ها بالاتری به سپرده‌گذارها سود پرداخت کنند تا کسری خود را جبران کنند.مهمترین نرخی که در بازار پول کارکرد جهت‌دهی به نرخ‌های بهرۀ بازار را در اختیار دارد، نرخ تأمین ذخایر توسط سیستم بانکی است. نرخ بهره در اصل و منشأ، قیمت ذخایر است . بانک‌ها زمانی که در پایان دورۀ مالی کوتاه‌مدت اعم از روزانه یا هفتگی، دچار کسری ذخایر می‌شوند، ناچارند آن را از سایر بانکها در بازار بین بانکی یا از بانک مرکزی استقراض کنند. نرخی که بانکها در این شرایط به ذخایر یا پایۀ پولی دسترسی پیدا می‌کنند، علامت‌دهنده و تعیین‌کنندۀ نرخ بهره در اقتصاد است .

از اینجا مشخص می‌شود که بانک مرکزی برای کنترل نرخ بهره در اقتصاد باید نرخ‌های علامت‌دهنده که همانا نرخ بهره در بازار بین بانکی و نرخ اضافه برداشت از بانک مرکزی است را کاهش دهد. این اقدام به طور خودکار، نیازمند افزایش در رشد پایۀ پولی بوده، یا رشد پایۀ پولی از تبعات آن است. تا زمانی که بانک مرکزی بر اضافه برداشت بانکها جریمۀ ۳۴ درصدی وضع می‌کند، به بانکها گرا می‌دهد که برای حفظ منابع خود تا این سقف بهره بپردازند.

اگر بانک مرکزی نرخ جریمۀ اضافه برداشت را بطور معنی‌داری کاهش دهد (که برای کنترل نرخ بهره چاره‌ای جز این ندارد) باید افزایش در میزان اضافه برداشت بانکها (رشد پایۀ پولی) را تحمل کند. مهم‌تر از آن و پیش از آن، اگر بانک مرکزی بخواهد تمایل بانکها به استقراض از بانک مرکزی را کاهش دهد، باید با تزریق پایۀ پولی (ذخایر) به بازار بین بانکی و افزایش در عرضۀ منابع، از میزان نرخ بهره در بازار بین بانکی بکاهد. وقتی بانکها بتوانند فرضاً با نرخ زیر ۱۵ درصد در بازار بین بانکی تأمین مالی کنند، به هیچ سپرده‌گذاری سود بیش از ۱۵ درصد نخواهند داد.

کاهش غیردستوری نرخ سود بانکی تنها از این مسیر ممکن است و این همان چیزی است که بانک مرکزی عملاً بدان پی برده است. نرخ سود بانکی با ابزارهای مستقیم دستوری و غیرمستقیم یعنی بازاری، قابل کنترل است. اگر سیستم بانکی کشور دولتی بود، دولت قادر بود به‌سادگی با یک بخشنامه حکم به کاهش نرخ سود بانکی و متناسب‌کردن آن با تورم کند، زیرا بانکهای دولتی به دلیل ذی‌نفع‌نبودن انگیزه‌ای برای تخطی از این دستور نمی‌داشتند. زمانی که نیروی پیش‌برندۀ سیستم بانکی از جمله در تعیین نرخ سود، انگیزه‌های غیرهماهنگ بانک‌ها و مؤسسات اعتباری متکثر خصوصی است، کنترل‌گری این جریان امری بسیار پیچیده و خطیر خواهد بود. به عبارت دیگر، اعمال کنترل دستوری بر نرخ بهره در این شرایط، نیازمند سازمان اداری- نظارتی بزرگ و دقیق و در پیش گرفتن بگیر و ببندهای مکرر است که هم تمایل و هم توان اجرای آن در ایران محل تردید است، جدا از اینکه هیبت و شمایل ناخوشایندی داشته و در اکثر کشورها منسوخ شده است. لذا کشور نیازمند اتخاذ روش‌های غیرمستقیم در کنترل نرخ بهرۀ بانکی، مشابه اغلب کشورهای جهان است.نرخ سود بین بانکی متناسب با عرضه و تقاضا نوسانی بوده، به طوری که با افزایش تقاضا برای دریافت وام بین بانکی و از سوی دیگر عدم عرضه متناسب با آن، نرخ سود بالاتر می‌رود و برعکس.

نحوه دسترسی به ” اطلاعات هر یک از شاخص های اقتصادی ” در ویدیو فوق نمایش داده شده است، اگر پس از مشاهده ویدیو، همچنان ابهام یا سئوالی در این رابطه داشتید لطفا با یکی از کانال های پیش بینی شده با ما تماس حاصل فرمایید.

تولید صنعتی از ابزار و داده‌های اقتصادی است که میزان خروجی بخش‌های صنعتی (شامل ساخت، معدن و آب‌وبرق) از اقتصاد را اندازه‌گیری می‌نماید . تولیدات صنعتی تنها بخش کوچکی از میزان تولید ناخالص داخلی را در بر می‌گیرند اما به شدت به عواملی چون نرخ بهره و تقاضای مصرف حساس می‌باشند که این خصوصیت شاخص تولید صنعتی را به ابزاری مهم برای پیش‌بینی میزان تولید ناخالص داخلی و در نتیجه عملکردهای اقتصادی در بازارهای آتی تبدیل نموده است .

به طور کلی، استخراج معدن، فرآیند پس از حفاری معدن در طی معدنکاری است که به برداشت مواد معدنی مورد نیاز بشر منجر می شود. در طی این فرایند مواد معدنی مورد هدف، با کمترین میزان سنگ های زائد از پوسته زمین استخراج می گردند. مطالعات و بررسی های انجام شده در این زمینه، حاکی از آن است که بشر از حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد در پی استفاده و بهره برداری از سنگ ها وکانسارها بوده است. نخستین عملیات معدنکاری و استخراج، توسط مصریان حدود ۳۴۰۰ سال پیش از میلاد، جهت بهره برداری سنگ فیروزه در منطقه سینا پنینسولا صورت گرفته است. پس از آن، عملیات گوناگون معدنکاری، جهت استخراج فلزاتی از قبیل طلا، نقره، آهن، سرب در نقاط مختلف جهان انجام شده است.
معدنکاران قدیمی، در گذشته از روش های ابتدایی مانند استفاده از استخوان، چوب، سنگ و روش آتش افروزی جهت استخراج معدن بهره می برده اند. برخی از این روش ها از جمله روش آتش افروزی و خرد کردن سنگ ها، تا اواسط قرن نوزدهم نیز ادامه یافته است. با گذشت زمان، اختراع باروت و مواد منفجره باعث ایجاد انقلابی عظیم در استخراج معادن گردید. پس از اختراع دینامیت توسط نوبل، روش هایی مانند انفجار دینامیت و استفاده از ترکیب نیتروگلیسیرین و نیتروسلولز توسط معدنکاران جهت استخراج مواد معدنی رواج زیادی یافت و پیشرفت چشمگیری در صنعت معدنکاری حاصل گردید.
ورود آب به معادن، یکی از مشکلات بسیار مهم و رایج در معادن زیرزمینی محسوب می شد تا این که جیمز وات در قرن ۱۸ موتور بخار را اختراع کرد. از آن زمان تا کنون، از پمپ های بخار برای حذف آب از معادن عمیق امروزی استفاده می شود. سرانجام با اختراع مته های مکانیکی در سال ۱۸۱۳ و پیشرفت های فراوان پس از آن، این صنعت توسعه یافته و معدنکاری و استخراج معدن به شکل امروزی رواج یافت .

انواع روش های استخراج معدن و طبقه بندی آنها _ استخراج معدن، چهارمین مرحله از مراحل پنجگانه معدنکاری می باشد. به طور کلی فرایند معدنکاری شامل مراحل زیر می باشد:

• عملیات جستجو (Prospecting)
• اکتشاف معدن (Exploration)
• عملیات آماده سازی (Development)
• استخراج معدن (Exploitation)
• بازسازی و احیا معدن (Reclamation)

بسیاری از انسان‌های روی زمین هر روزه از برق استفاده می‌کنند ولی ممکن است اصلا در مورد منشأ ظهور آن تا به حال فکر نکرده باشند . حرکت الکترون‌ها یا همان بارهای منفی و پوزیترون‌ها (بارهای مثبت) در مواد رسانا منجر به تولید برق می‌شود. همانطور که می‌دانیم بارهای مخالف یکدیگر را جذب می‌کنند. این مجموعه دو نوع انرژی را ایجاد می‌کند:

• الکتریسیته ساکن (ناشی از وجود اصطکاک)
• الکتریسیته متحرک (معروف به جریان برق)

آغاز مراحل تولید برق

به منظور آشنایی با مراحل تولید برق، بهتر است بدانید که این انرژی در نیروگاه‌ها تولید می‌شود. آنها انرژی الکتریکی را از منابع ابتدایی انرژی توسط دستگاه‌های خاص جذب می‌کنند. سوالی که پیش می‌آید این است که این منابع ابتدایی چه چیزهایی هستند؟ پاسخ با کمی تفکر حاصل می‌شود. منابع ابتدایی انرژی‌ها به دو دسته تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر در طبیعت وجود دارند. اگر به اطراف خود توجه کنید باد، خورشید، جزر و مد، آب و غیره از منابع تجدیدپذیر هستند. از منابع غیر قابل تجدید نیز به زغال سنگ، گاز طبیعی، نفت و غیره اشاره می‌شود. البته کارخانه‌هایی که به طور کلی یا جزئی نیروگاه‌های مختلفی را در اختیار دارند این انرژی تولید شده را به صورت معاملات تجاری به فروش می‌رساند.

مرحله اول – انتقال

پس از مرحله پردازش و تبدیل انرژی‌های طبیعی به انرژی الکتریسیته یا برق با استفاده از ابزارها و شیوه‌های انتقال، آن را از نیروگاه‌ها به پست‌ها یا ایستگاه‌های برق ارسال می‌کنند. انتقال که از مراحل تولید برق است به دو صورت زمینی و هوایی با کمک کابل‌ها انجام می‌شود. ترانسفورماتورها در ایستگاه‌های دریافت، وظیفه تأمین ولتاژهای مناسب به منظور مصارف را دارند. ایستگاه‌ها به طور معمول در حومه شهرها یا نزدیکی نیروگاه‌ها و بالاتر از سطح زمین ایجاد می‌شوند. حتی اگر خیلی بزرگ نباشند ممکن است در داخل شهرها و خانه‌ها نیز دایر شوند.

مرحله دوم – توزیع

برق از طریق ایستگاه‌های فرعی به خانه‌ها توزیع می‌شود. این بخش جزئی از مراحل تولید برق به شمار می‌رود. محل زندگی تعیین می‌کند که از کدام ایستگاه، توزیع صورت بگیرد. شرکت توزیع مسئولیت دارد که به درستی برق را به منازل برساند. همچنین این شرکت‌ها موظف هستند در صورت بروز هر مشکلی در کابل‌های انتقال و توزیع آنها را تعمیر کنند.

مرحله سوم – تعیین هزینه مصرفی

قبضی که در هر دوره توسط شرکت توزیع برق در اختیار شما قرار می‌گیرد نشان دهنده میزان و هزینه انرژی است. البته شاید این بخش به طور مستقیم در مراحل تولید برق جای نداشته باشد. در روزهای مشخص ماموران این شرکت‌ها به منظور تعیین میزان برق استفاده شده به خانه‌ها می‌آیند. آنها ارقامی را از روی کنتور خانه‌ها یادداشت می‌کنند و سپس به منظور محاسبه هزینه مصرف برق گزارش‌هایی را در اختیار شرکت توزیع قرار می‌دهند. همچنین جهت محافظت از قطع بی‌رویه درختان از قبض‌های کاغذی در اطلاع رسانی‌ها کمتر استفاده می‌شود. آگاهی از میزان برق مصرفی از طریق ارسال پیامک به تلفن‌های همراه مشتریان انجام می‌شود .

فولاد یکی از مواد مهم در ایجاد پایه های جامعه صنعتی است. فولاد یک ماده آهنی است که از مقادیر کمی کربن و عناصر آلیاژی تشکیل می شود و می تواند به صورت هزاران ترکیب با خواص دقیق جهت برآورد نیازهای مختلف ایجاد شود. ارزش فولاد تولید شده در جهان سالانه بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار است. آهن آلات در مجموعه وسیعی از صنایع مانند تولید وسایل حمل و نقل، ساختمان سازی، آزادسازی انرژی مثل الکتریسیته و گاز طبیعی، تولید غذا به کمک ماشین های کشاورزی، آبرسانی به وسیله پمپ ها و خطوط لوله و توجه به سلامتی با تجهیزات پزشکی کاربرد دارد .
فولاد در اکثر کشورهای جهان تولید می شود، بیش از ۹۶ درصد فولاد جهان در ۳۶ کشور تولید می شود. چین بزرگ ترین تولیدکننده فولاد است که مقدار ۵۶۷ میلیون تن فولاد را تولید کرد. دو کشور دیگر نیز بیش از ۱۰۰ میلیون تن فولاد را تولید کرده اند، ژاپن با ۸۷ میلیون تن و روسیه با ۵۹ میلیون تن. این سه کشور با هم تقریبا ۴۰ درصد فولاد جهان را تولید می کنند. در مجموع ، ۲۰ کشور اول تولیدکننده فولاد حدود ۸۷ درصد فولاد جهان را در سال ۲۰۰۹ تولید کرده اند.
در حالی که چین بزرگ ترین تولیدکننده فولاد است، در عین حال بزرگ ترین مصرف کننده آن با مصرف ۵۰۰ میلیون تن در سال نیز می باشد. ۲۰ کشور اول دنیا در مصرف فولاد بیش از ۸۳ درصد فولاد جهان را مصرف می کنند. شکل زیر ارزش فولاد و دیگر مواد مورد استفاده عمومی نشان داده می شود. اگرچه ارزش دقیق مواد تولید شده با زمان تولید و تورم قیمت ها تغییر می کند، بزرگی نسبی ارزش این محصول در جهان نسبت به دیگر مواد آشکار است .
بزرگ ترین بازارها برای تولید فولاد شامل مراکز تعمیرگاهی ، ساختمان سازی؛ صنایع خودروسازی و صنایع حمل و نقل می شود. بیشترین درصد یعنی ۲۶ درصد فولاد تولیدی را مراکز کارگاهی تعمیرگاهی مصرف می کنند.

معرفی روش های تولید فولاد

با توجه به تنوع موارد استفاده فولاد در دنیا و گسترده شدن دایره مصرف فولاد، تولید فولاد همگام با پیشرفت تکنولوژی تغییرات بسیاری داشته است که در پی این تغییرات تولیدکنندگان سعی در بالا بردن بهره وری و استفاده از انرژی و سوخت های ارزان تر با توجه به محیط جغرافیایی خود کرده اند . امروزه فناوری های مورد استفاده در تولید محصولات فولادی در مراحل بعد از به دست آوردن فولاد مذاب یعنی ریخته گری و نورد، کم و بیش یکسان است اما برای به دست آوردن فولاد مذاب یا خام، از فناوری های مختلفی می توان استفاده کرد .

به طور کلی فولاد خام در ایران از دو روش زیر تولید می گردد:

۱ – تهیه آهن خام یا چدن مذاب در کوره بلند و تولید فولاد در کنورتورهای اکسیژنی که این روش در ذوب آهن اصفهان انجام می شود.

۲ – احیای مستقیم سنگ آهن و ذوب آهن اسفنجی و قراضه در کوره های الکتریکی از قبیل قوس الکتریکی نظیر کوره های قوس الکتریکی فولاد خوزستان یا کوره های القایی مجتمع فولاد جنوب

لازم به ذکر است که تولید فولاد از روش های دیگری نظیر روش کوره باز نیز انجام می گیرد که با توجه به حجم تولید بسیار محدود آن در جهان ، که طبق آمار جامعه جهانی فولاد حدود ۲.۵ درصد از کل تولید فولاد جهان در سال ۲۰۰۷ بوده است و همچنین کاهش پیوسته تولید از این روش ، در اینجا مورد بررسی قرار نمی گیرد.
در روش اول، که شیوه سنتی تولید است از احیای غیر مستقیم آهن استفاده گردیده، سنگ آهن پس از فرآوری به همراه آهک و کک وارد کوره بلند شده، آهن خام یا چدن مذاب به دست می آید. در مرحله بعد آهن خام در یک مبدل به فولاد مذاب تبدیل گردیده، کربن و ناخالصی های دیگر آن به کمک اکسیژن خارج و فولاد خام تولید می گردد. روش دوم تولید فولاد، استفاده از کوره های الکتریکی و ذوب مجدد قراضه آهن و فولاد می باشد. به دلیل کمبود منابع قراضه در جهان و نیز رشد فزاینده قیمت آن در طول سال های گذشته، در این روش می توان به همراه قراضه از آهن اسفنجی نیز برای ذوب در کوره استفاده نمود.
در کشور هند حدود ۷۰ درصد تولید آهن اسفنجی با استفاده از زغال سنگ (حرارتی یا کک نشو) و حدود ۳۰ درصد با استفاده از گاز ( در ۷ کارخانه) تولید می گردد. روش های استفاده از ذغال سنگ در فرآیند احیای مستقیم در هند متنوع بوده و تعدادی از آن ها عبارتند از :

• روش SL/RN
• روش JINDAL
• روش DRC
• روش CODIR